________________
આર્ય-ક્ષત્રિયાનું વારા૪૬૬॥
આર્ય અને ક્ષત્રિય નામને સ્ત્રીલિગમાં ઊ પ્રત્યય વિકલ્પથી થાય છે. ↑ પ્રત્યયના યોગમાં નામના અન્તમાં આન્ નો આમ થાય છે. આર્ય અને ક્ષત્રિય નામને આ સૂત્રથી ી પ્રત્યય. તેના યોગમાં આર્ય અને ક્ષત્રિય નામના અન્તમાં આન્ નો આગમ વગેરે કાર્ય થવાથી આર્યાની અને ક્ષત્રિયાળી આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પ પક્ષમાં આ સૂત્રથી ઊઁ પ્રત્યય ન થાય ત્યારે ‘બાત્ ૨-૪-૧૮’ થી આપુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી સર્યા અને ક્ષત્રિયા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ - આર્ય જાતિની સ્ત્રી. ક્ષત્રિય જાતિની સ્ત્રી. ।।૬૬।।
यञो डायनू च वा २|४|६७॥
યગ્ પ્રત્યયાન્ત નામને સ્ત્રીલિમાં પ્રત્યય થાય છે. ↑ પ્રત્યયના યોગમાં નામના અન્તમાં લાયન્ (ગાયનું) નો આગમ વિકલ્પથી થાય છે. ર્નસ્થાપત્ય વૃદ્ધ સ્ત્રી આ અર્થમાં ગર્જ નામને વિર્યગ્ ૬-૧-૪૨' થી યગ્ (5) પ્રત્યય. વૃદ્ધિઃ સ્વરેા૦ ૭-૪-૧' થી 7f ના આદ્યસ્વર મૈં ને વૃદ્ધિ આ આદેશ. ‘અવñ૦ ૭-૪-૬૮' થી ગર્ગ ના અન્ય જ્ઞ નો લોપ થવાથી નિષ્પન્ન યઙ્ગ પ્રત્યયાન્ત ર્થ નામને આ સૂત્રથી ઊ પ્રત્યય. તેના યોગમાં 4 નામના અન્તમાં ડાયન્ નો આગમ. હિત્યન્ય૬૦ ૨-૧-૧૧૪' થી ગર્ભ ના ૬ નો લોપ. ડાયન્ ના મૈં ને જીવ′૦૨-૩-૬રૂ' થી ન્ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી યિળી આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ડાયન્ નો આગમ ન થાય ત્યારે ર્ય+છી આ અવસ્થામાં ‘અસ્ય ક્યાં૦ ૨-૪-૮૬' થી અન્ય ગ નો લોપ. ‘વ્યગ્નના૦૨-૪-૮૮' નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી ગદ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - ગર્ગ ઋષિનું ગોત્રાપત્ય સ્ત્રી. 4+આયનુ+કી આ અવસ્થામાં
થી
यू
२६५
