Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 02
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
જિતનારી સ્ત્રી.
આપ ફત્યે = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ માત્ર ના પ્રત્યય જ જેના પરમાં છે એવો અનિપ્રત્યય સમ્બન્ધી ૬ પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા અપુલ્લિગ નામથી વિહિત આજુ પ્રત્યયના જ સ્થાને (અપુલ્લિગ નામ સમ્બન્ધી સ્વરને નહીં) રૂ અને હર્વ આદેશ વિકલ્પથી થાય છે. તેથી માતૃ નામને સિતા. ૭-રૂ-રૂરૂ' થી ૫ પ્રત્યય. માતૃજનામને ઉપર જણાવ્યા મુજબ પ્રત્યયાદિ કાર્યથવાથી માતૃળ આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીંની પૂર્વે રહેલા ના સ્થાને આ સૂત્રથી રૂ અને હૃસ્વ આ આદેશ થતો નથી. અર્થ - અજ્ઞાત માતા./૧૦માં
જ્ઞાન-પત્રાધાજીયા રાજ૧૦૮
માત્ર સાધુ પ્રત્યય છે પરમાં જેના એવો નિત્ પ્રત્યય સમ્બન્ધી જ પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા-4 સન અને પત્ર નામથી પરમાં રહેલા આ પ્રત્યયના સ્થાને, તેમજ ધાતુ અને ત્ય પ્રત્યયને છોડીને અન્ય શબ્દ સમ્બન્ધી અને ની પરમાં રહેલા સાધુ પ્રત્યયના સ્થાને વિકલ્પથી રૂ આદેશ થાય છે. જ્ઞા ના મિત્રી રૂચા અને વટ નામને કુત્સિતાવે રૂ-રૂરૂ' થી ૬ (#) પ્રત્યય. “સાત્, -૪-૧૮’ થી પ્રત્યય. આ સૂત્રથી સ્વી જ્ઞા ના સમસ્ત્રી રૂચા અને વટા નામના પ્રત્યયના સ્થાને રૂ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી ત્રિા જ્ઞિ સનિ સાત્રિા ખ્યા અને વાિ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં સાપુ પ્રત્યયના સ્થાને ઉપર જણાવ્યા મુજબ આ સૂત્રથી આદેશ ન થાય ત્યારે ‘ચાવીન્દ્ર ર-૪-૧૦૪ થી પુના સ્થાને સ્વ સ આદેશ થવાથી સ્વ
સમસ્ત્રી રૂપ્યા અને વટછા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ - અજ્ઞાત જાતિ. અજ્ઞાત જાણવાવાલી. અજ્ઞાત બકરી. અજ્ઞાત ધમણ રહિત સ્ત્રી.
३०२
