Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 02
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી કી પ્રત્યય ન થાય ત્યારે શાત્ ર-૪-૧૮' થી ના પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી સૂર્ય આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- સૂર્યની સ્ત્રી દેવતા. ટ્રેતાયાબિતિ વિમું? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ પતિના સમ્બન્ધના કારણે દેવતા સ્વરૂપ જ સ્ત્રીવાચક - ઘવ વાચક સૂર્ય નામને કી પ્રત્યય વિકલ્પથી થાય છે અને ડી પ્રત્યયના યોગમાં સૂર્ય નામના અન્તમાં સાન નો આગમ થાય છે. તેથી સૂર્યસ્થ કાર્યા મનુષી આ અર્થમાં સૂર્ય નામને આ સૂત્રથી વૈકલ્પિક પ્રત્યય થતો નથી. પરન્તુ “વિવું વાર૪-૧૨” થી નિત્ય ફી પ્રત્યય. ‘શય ત્યાં સુ ર-૪-૮૬ થી ડી ની પૂર્વેના નો લોપ. ‘સૂપડાહ્ય૦ -૪-૮૨ થી સૂર્ય ના યુ નો લોપ ઈત્યાદિ કાર્ય થવાથી સૂરત આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-સૂર્યની સ્ત્રી મનુષ્ય. ||૬૪ll
વ-ના-59-હિના રોષ-રિગુરુ-નહસ્તે રાજાવા
* ફોષ અર્થ ગમ્યમાન હોય તો યવ નામને પિ અર્થ ગમ્યમાન હોય તો યવન નામને; ૩૬ અર્થ ગમ્યમાન હોય તો સરથ નામને અને મહત્ત્વ અર્થ ગમ્યમાન હોય તો હિમ નામને સ્ત્રીલિઝૂમાં ફી પ્રત્યય થાય છે. અને ડી પ્રત્યયના યોગમાં નામના અન્તમાં નાનું નો આગમ થાય છે. એવે યવન રબ્ધ અને દિમ નામને આ સૂત્રથી
પ્રત્યય. ડી પ્રત્યયના યોગમાં આ સૂત્રથી અન્તમાં સાનુ નો આગમ વગેરે કાર્ય થવાથી થવાની (દુષ્ટો વવડ)વવનાની (વિનાનમિય નિ:); રિયાની (ઉર્વષ્યમ) અને હિમાની (મહદ્ કિમ) આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ - જવના જેવું અન. યવનોની લિપિ. મોટું જંગલ. મોટું હિમ. દ્વli
२६४
