________________
શ્વેતૈત – હરિત – ભરત – રોહિતાકૢ વર્ષાત્ તો નખ્ય રોજીરૂદ્દી
-
શ્વેત પુત હરિત ભરત અને રોહિત - આ વર્ણવાચક સ્ત્રીલિંગ નામને વિકલ્પથી ી પ્રત્યય થાય છે અને ી પ્રત્યયના યોગમાં શ્વેતાવિ નામના તુ ને ૬ આદેશ થાય છે. શ્વેત ત હરિત ભરત અને રોહિત નામને આ સૂત્રથી ઊઁ પ્રત્યય. ‘અસ્ય ક્યાં છુ ૨-૪-૮૬' થી કી ની પૂર્વેના ગ નો લોપ. ↑ ના યોગમાં સ્ ને આ સૂત્રથી TM આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી જ્યેની જુની હરિની ભરળ અને રોહિળી આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી જ્ઞ પ્રત્યયાદિ કાર્ય ન થાય ત્યારે ‘આત્ ૨-૪-૧૮’ થી આવુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી શ્વેતા તા હરિતા મરતા અને રોહિતા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- સફેદ વર્ણવાલી. સફેદવર્ણવાલી. લીલારંગવાલી. ઘીના વર્ણ જેવા મેલા રંગવાલી, લાલરંગવાલી, વર્ગાવિત્તિ વિમ્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ શ્વેતાનિ વર્ણવાચક જ નામને સ્ત્રીલિંગમાં વિકલ્પથી કી પ્રત્યય અને ઙી ના યોગમાં શ્વેતવિ નામના સ્ ને ૬ આદેશ થાય છે. તેથી શ્વેતા અને તા અહીં શ્વેત અને ત નામ વર્ણવાચક ન હોવાથી તેને આ સૂત્રથી ી પ્રત્યય થતો નથી. જેથી બાપુ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય ઉ૫૨ જણાવ્યા મુજબ થાય છે. અર્થ – તે તે નામની
-
કન્યા.||રૂદ્દી
क्नः पलिताऽसितात् २।४।३७ ॥
પૂર્વ સૂત્રમાંથી (૨-૪-૩૬ માંથી) તઃ અને ૬ ની અનુવૃત્તિ આ સૂત્રમાં ચાલુ છે. સ્ત્રીલિંગમાં પતિ અને અસિતનામને વિકલ્પથી ી પ્રત્યય થાય છે. ી પ્રત્યયના યોગમાં પતિ અને ગતિ નામના ત્ ને વન્ આદેશ થાય છે. તિ અને અસિત નામને આ સૂત્રથી
२३९
