Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 02
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
सपत्न्यादौ २।४॥५०॥
સપત્ની આદિમાં જેના છે એવા સપન્યાદિ ગણપાઠમાંના નામોમાં જે પતિ શબ્દ છે તેને સ્ત્રીલિઝૂમાં ડી પ્રત્યય નિત્ય થાય છે. અને ફી ના યોગમાં પતિ નામના અન્ય વર્ણને આદેશ થાય છે. સંપતિ (સમાનઃ પતિ સ્થા:) અને પતિ (ઃ પતિ ઈસ્યા: અથવા પછી વાલ તિઃ) નામના પતિ નામને આ સૂત્રથી પ્રત્યય. ડી ના યોગમાં અન્ય રૂ ને – આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી સપત્ની અને પત્ની આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- સમાન પતિવાલી સ્ત્રી - શોક્ય. એક સ્વામીવાલી અથવા એક સ્વામિની, પગી
પરિણીત વિવાહિત) અર્થ ગમ્યમાન હોય તો પતિ નામને સ્ત્રીલિઝૂમાં સી પ્રત્યય થાય છે. અને હું ના યોગમાં પતિ નામના અન્યવર્ણન આદેશ થાય છે. પતિ નામને આ સૂત્રથી ૩ી પ્રત્યય. અને અન્ય રૂ ને ૩ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી અને વૃષકર્યું પત્ની આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - પરણેલી સ્ત્રી. શૂદ્રની પરણેલી સ્ત્રી, પા.
पाणिगृहीतीति २।४५२॥
રિણીત અર્થ ગમ્યમાન હોય તો પપૃહીતી... આવા શબ્દો સ્ત્રીલિંગમાં ડી પ્રત્યયાન્ત નિપાતન કરાય છે. પણ ગૃહીતો વસ્યા: પળ પૃહીતા વા આ અર્થમાં સમાસાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન પforગૃહીત અને કરો ગૃહીતો વસ્યા રે ગૃહીત વા આ અર્થમાં સમાસાદિ કાર્યથી
२५३
