Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 02
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
નિષ્પન્ન વરરંગૃહીત નામને આ સૂત્રથી કર પ્રત્યય. ‘ય ત્યાં સુ૪-૮૬ થી અન્ય ૩ નો લોપ. ઈત્યાદિ કાર્ય થવાથી પણ પૃહીતી અને ગૃહીતી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ (બંનેનો) - પરણેલી સ્ત્રી. ઝીયમયેવ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ પરિણીત અર્થ ગમ્યમાન હોય તો જ પપૃહીતી વગેરે નામો સ્ત્રીલિગમાં ફી પ્રત્યયાન્ત નિપાતન કરાય છે. તેથી સપરિણીત અર્થમાં Tળગૃહીત નામને આ સૂત્રથી કી પ્રત્યય થતો નથી. જેથી તું - ૪-૧૮ થી સાપુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી પૃિહીતા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - હાથગ્રહણ કરાયેલી સ્ત્રી. //પરા
पतिवल्यन्तर्वन्यौ भार्या-गर्भिण्योः २।४५३॥
મા - અવિધવા સ્ત્રી - અર્થગમ્યમાન હોય તો તિમતુ નામને સ્ત્રીલિંગમાં હું પ્રત્યય તથા પતિનતુ નામને પતિનું આદેશનું તેમજ
ofી અર્થ ગમ્યમાન હોય તો અન્તર્મત નામને સ્ત્રીલિંગમાં ડીપ્રત્યય તથા અન્તર્ગત્ નામને ાિર્વત્ન આદેશનું નિપાતન કરાય છે. નિપાતનના કારણે જ અધિકરણપ્રધાન (અધિકરણ મુખ્યાર્થક) સન્ત’ નામને મત (7) પ્રત્યય થયેલો છે. પતિમતું અને અન્તત્ નામને આ સૂત્રથી ફી પ્રત્યય. પતિપત્ નામને પતિવનું અને અન્તત્ નામને સૈન્તર્વનું આદેશાદિ કાર્ય થવાથી વૃતિવની અને અન્તર્વત્ની આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - સધવા સ્ત્રી. ગર્ભિણી સ્ત્રી. પણ
जातेरयान्त-नित्यस्त्री-शूद्रात् २।४५४॥
ય જેના અન્ત છે તે યાન્તિ નામ; નિત્યસ્ત્રીલિંગનામ અને શૂદ્ર નામને છોડીને અન્ય જ્ઞાતિ વાચક અકારાન્ત નામને સ્ત્રીલિંગમાં સી-પ્રત્યય થાય છે. (૧) - અવયવોની રચનાથી અનેક વ્યક્તિમાં જેનું જ્ઞાન થાય
.२५४
