Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 02
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
વા વહુની. રાઠવા
બારીત્ત, વૈરાન્ત અને કયોષ વ્યસ્જનાત્ત ધાતુથી વિહિત વન પ્રત્યયાન્ત બહુવીહિસમાસ સ્વરૂપ સ્ત્રીલિગ્ન નામને ડર પ્રત્યય થાય છે. તેમજ હી પ્રત્યયના યોગમાં વન પ્રત્યયના અન્ય વર્ણને ? આદેશ થાય છે. પ્રિયોગવવા યસ્યા અને વહવો થવાનો યસ્યાનું આ વિગ્રહમાં બહુવીહિસમાસાદિ કાર્યથી નિષ્પન પ્રિયવીવનું અને વધીવન નામને આ સૂત્રથી ૩ પ્રત્યય અને વન ના 7 ને ? આદેશ ઈત્યાદિ કાયી થવાથી શિયાવાવરી અને વહીવરી આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ડી પ્રત્યયાદિ કાર્ય ન થાય તો પ્રિયવીવી અને વધીવા આવો પ્રયોગ થાય છે. આવી જ રીતે વહો મેરુસ્થાનો વસ્થાનું આ વિગ્રહમાં બહુદ્રીહિસમાસાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન વદુરુદૃશ્ય નામને આ સૂત્રથી તે પ્રત્યય. તેના યોગમાં વન પ્રત્યયના ને 3 આદેશાદિ કાર્ય થવાથી વહુનેશ્વરી આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ડી પ્રત્યયાદિ કાર્યન થાય ત્યારે વહુનેશ્વા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- ચોર સ્વામીવાલી સ્ત્રી. ઘણા ધારણ કરવાવાલા છે જેમાં એવી નગરી. ઘણા મેરુપર્વતને જોનારા છે જેમાં એવી નગરી. III
વા પાલક રાજાના
બહુવીહિ સમાસના કારણે પર શબ્દને જે પર્ આદેશ થાય છે - તે પાંદું શબ્દ જેના અન્તમાં છે - એવા સ્ત્રીલિગ્ન બહુવીહિ સમાસને વિકલ્પથી ડર પ્રત્યય થાય છે. તો પવી વસ્યા. આ વિગ્રહમાં વહુવ્રીહિ સમાસ. “સુસંધ્યાત્ રૂ-૧૧૦° થી પાર નામને પાત્ આદેશ. દિપા નામને આ સૂત્રથી ડી પ્રત્યય. “-રે પા: ૨--૨૦૨ થી ને પત્ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી પિવી આવો પ્રયોગ થાય છે.
२१७
