________________
કાર્ય બાદ ત્રિપયા અને ત્રિપાદ્ ગાયત્રી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થત્રણ પાદવાલી ગાયત્રી નામની ઋચા. વીતિ વિમ્? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ દવા અર્થ ગમ્યમાન હોય તો જ પાવ નામના સ્થાને થયેલા પા આદેશના સ્થાને પાઁ અને પાવુ આદેશ થાય છે. તેથી દ્વી પાવી યસ્યાઃ આ વિગ્રહમાં બહુવ્રીહિ સમાસાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન દ્વિપદ્ નામને; અહીં ઋત્તા અર્થ ગમ્યમાન ન હોવાથી વા વાવ: ૨-૪-૬' થી વિકલ્પે ઊ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી દ્વિષર્ અને દ્વિપવી આવો પ્રયોગ થાય છે. (જાઓ તૂ. નં. ૨-૪-૬).।।૧૭ળા
आत् २|४|१८||
બારાન્ત સ્ત્રીલિંગ નામને આપું (આ) પ્રત્યય થાય છે. સ્વ નામને આ સૂત્રથી ગપ્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી હવા આવો પ્રયોગ થાય છે. થવું અને તર્ નામને ત્તિ પ્રત્યય. ‘આર્દ્રઃ ૨-૬-૪૧' થી ટૂ ને ૪ આદેશ. ‘સુસ્યા૦ ૨-૧-૧%રૂ' થી ય અને તે ના જ્ઞ નો લોપ. તઃ સૌ સઃ ૨-૧-૪૨' થી સ્ ને સ્ આદેશ. અકારાન્ત ય અને સ સર્વનામને આ સૂત્રથી આર્ પ્રત્યયાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન વા+સિ અને સા+ત્તિ આ અવસ્થામાં ‘વીર્ઘા૦ ૧-૪-૪’ થી સિ નો લોપ થવાથી યા અને સા પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- ખાટલો. જે (સ્ત્રી). તે (સ્ત્રી). આત્ નો અધિકાર યથાસંભવ ઉત્તરત્ર પણ સમજવો.।।૧૮।।
.
गौरादिभ्यो मुख्यान्डीः २|४|१९ ॥
गौर शबल વગેરે ઔવિ ગણપાઠમાંના સ્ત્રીલિગ મુખ્ય નામને ઊ પ્રત્યય થાય છે. ગૌર્ અને શવરુ નામને સ્ત્રીલિઙ્ગમાં આ સૂત્રથી શૈ પ્રત્યય. ‘અસ્ય ક્યાં છુ ૨-૪-૮૬' થી જ્ઞ નો લોપ. ગૌરી અને જ્ઞવી નામને ત્તિ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી ગૌરી અને શવહી આવો
२२४
.....
