________________
વચનન્ય રાજારા
કાલકૃત પ્રાણીઓના શરીરની અવસ્થાને વય (ઉંમર) કહેવાય છે. ચરમાયોભિન્ન વયો (ઉંમર) વાચક સ્ત્રીલિઝૂ અકારાન્ત નામને ડી પ્રત્યય થાય છે. કુમાર કિશોર અને વધૂટ નામને આ સૂત્રથી ફી પ્રત્યય. “સર્ચ ક્યાં સુન્ ૨-૪-૮૬ થી અન્ય નો લોપ ઈત્યાદિ કાર્ય થવાથી કુમારી ક્રિશોરી અને વધૂ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- નવ વરસ સુધીની છોકરી. પંદર વરસ સુધીની છોકરી. સોળથી પિસ્તાળીસ વરસ સુધીની સ્ત્રી. નિત્ય તિ વિમ્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ અન્ય વયોવાચક નામને છોડીને જ અન્યવયોવાચક અકારાન્ત સ્ત્રીલિંગ નામને ડી પ્રત્યય થાય છે. તેથી ચરમવયોવાચક અકારાન્ત સ્ત્રીલિંગ વૃધ નામને આ સૂત્રથી ડી પ્રત્યય થતો નથી. જેથી વૃદ્ધ નામને “ઝાતુ ર-૪-૧૮' થી બાપુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી વૃદ્ધ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ – ૪૫ વરસ પછીની સ્ત્રી. રા.
द्विगोः समाहारात् २।४।२२॥
અકારાન્ત સ્ત્રીલિગ સમાહાર દ્વિગુ - સમાસ સ્વરૂપ નામને ટી પ્રત્યય થાય છે. પૃથ્વીનાં પૂના સમી હાર: આ વિગ્રહમાં સમાહીર દિ' સમાસાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન પુષ્યપૂર નામને; તેમજ શાનાં રાજ્ઞાં સહિર: આ વિગ્રહમાં સેમીહીર કિશુ સમાસાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન શરાઝ (“રાનનુ0 -૧૦૬ થી સમાસાન્ત સત્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય.) નામને આ સૂત્રથી ડર પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી ક્રમશઃ પૂષ્યપૂરી અને વશરાની આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ–પાંચ પૂળા (ઘાસ અથવા ભાજી પાલાના ગઠા) નો સમુદાય. દશરાજાઓનો સમુદાય. રિરી
२२७
