Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 02
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
ફતિ વિ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ એક જ પદમાં રહેલા ૬૬ કે ૪ વર્ણથી પરમાં રહેલા અપદાન્તસ્થ નું ને T-21 વર્ષીય વ્યસ્જન અને શું નથી ભિન્ન કોઈ પણ વર્ણનું વ્યવધાન નિમિત્તનિમિત્તી વચ્ચે હોય તો પણ શુ આદેશ થાય છે. તેથી નિર્નતિ અને વર્ષનાસિક (વિજારો નાસિા વસ્ય) અહીં થી પરમાં રહેલો નયતિ નો ન ભિન્ન પદમાં હોવાથી અને નાસિક નોન વિગ્રહવાયની અપેક્ષાએ ભિન્ન પદમાં હોવાથી અર્થાત્ એક જ પદમાં ન હોવાથી તે 7 ને આ સૂત્રથી [ આદેશ થતો નથી. આથી સમજી શકાશે કે સૂત્રમાં છ પદનું ઉપાદાન ન કરે તો પણ રે આ પ્રમાણે એકવચનાન્તના ઉપાદાનથી એકાદ સ્વરૂપ વિવક્ષિત અર્થનું ગ્રહણ થઈ શકે છે. તેથી જ પદના ગ્રહણથી નિયમ થાય છે કે નિમિત્ત અને નિમિત્તી કોઈ પણ રીતે ભિન્ન પદમાં ન હોય તો જ આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ 7 ને શું આદેશ થાય છે, અન્યથા નહીં. જેથી સમાસની અપેક્ષાએ એકપદમાં નિમિત્ત-નિમિત્તી હોવા છતાં વર્મનાસિ: અહીં આ સૂત્રથી ને | આદેશ નથી જ થતો. અર્થક્રમશઃ- અગ્નિ લઈ જાય છે. ચામડા જેવું નાક છે જેનું તે.
નિત્યંચ રૂતિ વિ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ એક જ પદમાં રહેલા ૬૬ કે વર્ણથી પરમાં રહેલા - પદના અને નહિ રહેલા જ ને નિમિત્ત-નિમિત્તી વચ્ચે શું શું શું તથા ઘટત વર્ગીય વ્યસ્જનથી ભિન્ન કોઈ પણ વર્ણનું વ્યવધાન હોવા છતાં આદેશ થાય છે. તેથી વૃક્ષોનું અહીં ૬ થી પરમાં રહેલો ૬ પદના અન્ત રહેલો હોવાથી તેને આ સૂત્રથી [ આદેશ થતો નથી. અર્થ- વૃક્ષોને ટિ વર્નન ?િ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ એકપદમાં રહેલા
અને સૈ વર્ણથી પરમાં રહેલા અપદાન્તસ્થ ને નિમિત્તનિમિત્તી વચ્ચે હું, -ટત વર્ગીય વ્યસ્જન અને શું સુ થી ભિન્ન જ વર્ણ હોય તો પણ નુ આદેશ થાય છે. તેથી વિન, મૂર્ઝનમ, ( મૂ ન); દૃઢન, તીર્થોન, રશના અને રસના અહીં અનુક્રમે નિમિત્ત
૧૭૫
