Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 02
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
પ્રત્યયાન્ત ઉપરિ, રિાર્ નામથી યુક્ત ગૌણ નામ ગ્રામ ને આ સૂત્રથી ષષ્ઠી વિભતિ થઈ છે. ર્ધ્વ નામને ર્છાવું રિ-રિાતી ૩પશ્તાસ્ય ૭-૨-૧૧૪' થી ર્િ અને ત્િ પ્રત્યય તથા ર્ધ્વ ને ૩૫ આદેશાદિ કાર્ય થવાથી ૩ર અને પરિષ્ટાત્ પ્રયોગ થાય છે. પૂર્વ નામને ‘પૂર્વાવરાધરેયોઽસસ્તાતો પુરવધઐષામ્ ૭-૨-૧૧' થી અત્ તથા અસ્તાત્ પ્રત્યય અને પૂર્વ ને પુર્ આદેશાદિ કાર્ય થવાથી પુરસ્ ને અને પુરસ્તાર્ આવો પ્રયોગ થાય છે. પર નામને પાડવરાત્ ત્ છ૨-૧૧૬’ થી સ્તાર્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી પસ્તાત્ આવો પ્રયોગ થાય છે. રક્ષિળ નામને ‘દક્ષિળોત્તરાવ્વાગતમ્ ૭-૨-૧૧૭’ થી વ્રતસ્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી ક્ષિળતસુ પ્રયોગ થાય છે. તેમ જ ઉત્તર નામને ‘ગધરા – પરાŽાડઽત્ ૭-૨-૧૧૮' થી આત્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી ઉત્તરાર્ પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - ગામની ઉપર. ગામની ઉપર. ગામની બહાર. ગામની આગળ. ગામની આગળ. ગામની દક્ષિણમાં. ગામની ઉત્તરમાં.॥૮॥
૫
વળિ વૃતઃ ૨૦૨૦૮રૂા
કૃદન્ત સમ્બન્ધી કર્મવાચક ગૌણનામને ષષ્ઠી વિભતિ થાય છે. અપાં સ્રષ્ટા અને નવાં વોહઃ અહીં તૃપ્ અને ગ્ સ્વરૂપ કૃત્પ્રત્યયાન્ત અનુક્રમે સ્ત્ અને વુદ્દે ધાતુના કર્મ વાચક ગૌણ નામ ઝપ્ અને ગૌ ને આ સૂત્રથી ષષ્ઠી વિભકૃતિ થઈ છે. અર્થક્રમશઃ- પાણીનો સર્જનહાર. ગાયોનું દોહવું. મૃત્ ધાતુને ‘-તૌ ૧-૧-૪૮’ થી તૃત્તુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી સ્રષ્ટા આવો પ્રયોગ થાય છે. દુ ્ ધાતુને “માવાડો: - રૂ-૧૮' થી ઘસ્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી યોઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. જર્મનીતિ વિમ્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ કૃદન્ત સમ્બન્ધી કર્મવાચક જ ગૌણ નામને ષષ્ઠી વિભતિ થાય છે. તેથી શસ્ત્રેળ મેત્તા અને સ્તો પણ અહીં અનુક્રમે તૃપ્ પ્રત્યયાન્ત કૃદન્તસમ્બન્ધી
૮૨.
