Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 02
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
છે. તેથી ચૈત્ર: અહીં સખ્યાવિશેષણ રહિત એકત્વ વિશિષ્ટ ચૈત્ર રૂપતિવ્યતિ] અર્થ જાતિસ્વરૂપ ન હોવાથી આ સૂત્રથી તેને બહુવર્ભાવ થતો નથી. તેથી ચૈત્ર નામને ઉપર જણાવ્યા મુજબ એકવચનનો સિ પ્રત્યય થાય છે. અર્થ - ચૈત્ર ગા થાયમિતિ વિમું? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ જાતિવાચક શબ્દથી જાતિનું અભિધાન હોય તો જ; સખ્યાવિશેષણ રહિત એકત્વવિશિષ્ટ જાતિ સ્વરૂપ અર્થ, વિકલ્પથી બહુત્વવિશિષ્ટ મનાય છે. તેથી પ્રતિકૃતિ રયY: અહીં જાતિવાચક શબ્દથી (શ્રય સ્થાપત્યમ્ આ અર્થમાં કશ્યપ નામને વિવા. ૬-૧-૪૭ થી તદ્ધિતનો પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી કાશ્યપ શબ્દ બને છે. તે ગોત્ર પ્રત્યયાન્ત હોવાથી જાતિવાચક નામ છે.) રપ જાતિનું અભિધાન નથી. પરતુ રચા જાતીય પ્રતિકૃતિ (પ્રતિમા) નું અભિધાન છે. તેથી તાદૃશ એકત્વવિશિષ્ટ સખ્યાવિશેષણ રહિત પ્રતિકૃતિ અર્થને આ સૂત્રથી બહુવર્ભાવ ન થવાથી છાયા નામને ઉપર જણાવ્યા મુજબ પ્રથમ વિભક્તિનો એકવચનનો રસ પ્રત્યય થાય છે. અર્થ- કશ્યપ ગોત્રમાં જન્મેલાની પ્રતિમા. અસહ્ય તિ વિ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ જાતિવાચક શબ્દથી જાતિનું અભિધાન હોય તો સખ્યાવિશેષણ રહિત જ એકત્વવિશિષ્ટ જાતિરૂપ અર્થ વિકલ્પથી બહુવૈવિશિષ્ટ મનાય છે. તેથી જો ત્રાહિસપન: સુમિક્ષ કરોતિ અહીં તાદ્દશ એકત્વવિશિષ્ટ વહિત જાતિ સ્વરૂપ અર્થ, સખ્યાવિશેષણ રહિત ન હોવાથી તેને બહુવર્ભાવ થતો નથી. તેથી તદ્વાચક વ્રીદિ નામને પ્રથમાવિભકિતનો એકવચનનો તિ પ્રત્યય થાય છે. અર્થ-સમ્પન એક વીહિ (ડાંગર) સુભિક્ષ કરે છે. ૨ll
સવિશેષને લી વાર રારા ૨રા
એકત્વ અને દ્વિત્વ વિશિષ્ટ વિશેષણ રહિત શબ્દાર્થ
११२
