________________
શ્રી મહાવીર કથા માંડીને તે સર્વ પ્રકારની સદેવપ્રવૃત્તિઓના ત્યાગપૂર્વક સજીવ પાણીનો ઉપયોગ તજવાનું, સદોષ આહાર ત્યાગવાનું, બ્રહ્મચર્ય પાળવાનું, અને સર્વ પ્રકારના ખાનવિલેપનાદિ શરીર-સંસ્કારે વર્જવાનું નક્કી કરે છે.
આ જગાએ જ મહાવીરના ધર્મજીવનની તૈયારી પાછળ રહેલી વિચારસરણિ ટૂંકમાં સમજતા જવાની જરૂર છે. સમકાલીન અન્ય જીવનસરણિઓ કરતાં તેમાં અમુક મુદ્દાની બાબતમાં વિશેષતા છે, અને તેથી જ તેમાં સજીવ પાણીનો ઉપયોગ તજવા જેવા નિયમો સમાવેશ પામે છે. કથાકારે કયાંય મહાવીરના ધર્મજીવનના પ્રારંભકાળમાં તેમની વિચારસરણિ કેવી હતી, તથા તેનાં મુખ્ય કે વિશિષ્ટ અંગો શાં હતાં તે નેધતા જતા નથી. પરંતુ મહાવીર પિતાનાં માતપિતા પાર્શ્વનાથની જે જન પરંપરાને અનુસરતાં આવ્યાં હતાં તેને જ પહેલેથી છેવટ સુધી અનુસર્યા હોવાથી, તથા તેમણે જિન થયા બાદ તે પરંપરામાં જે બે મુખ્ય સુધારા શરૂ કર્યું તે પણ આપણે નિશ્ચિત જાણતા હેવાથી, તેમની જિન થયા બાદની નોંધાયેલી વિચારસરણિ ઉપરથી જ તેમની પ્રારંભકાળની વિચારસરણિની પણ કંઈક રૂપરેખા તારવવાનો પ્રયત્ન કરીશું, તે તે છેક અંધારામાં
૧. ગૌતમબુદ્ધ તો ગૃહત્યાગ કર્યા બાદ કેટલાંક વર્ષ સુધી પોતાના જમાનાના અન્ય આચાર્યોની સાધનાપ્રણાલિને અનુસર્યા હતા અને ઘણાં વર્ષ સુધી તેમાં ન ફાવ્યા ત્યારે તેમણે પિતાના સ્વભાવને કે ધડતરને યોગ્ય નવી પ્રણાલિ વિચારી કાઢી અને તેને અનુસરીને સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી, એ સુવિદિત જ છે.
૨. ચાર મહાવ્રતોમાં બ્રહ્મચર્ય ઉમેરી પાંચ મહાવ્રત (જામ) કર્યો તે તથા તેષ થયો હોય કે ન હોય તો પણ રેજ પ્રતિક્રમણ (2ષની કબૂલાત અને પ્રાયશ્ચિત્ત) ને વિધિ શરૂ કર્યો છે.
