________________
૨૪૨
શ્રી મહાવીર કથા મુનિએ કહ્યું : હે રાજન! તું “અનાથ' શબ્દનો અર્થ જાણતો નથી. માણસ કેમ કરી અનાથ કહેવાય, તથા હું શા માટે સાધુ થયો, તે હું તને કહી સંભળાવું છું, તે તું સાંભળ.
“સુપ્રસિદ્ધ કૌશંબી નગરીમાં પુષ્કળ સંપત્તિવાળો મારે પિતા રહે છે. પહેલી વયમાં જ મને આકરી આંખની વેદના શરૂ થઈ, તથા મારે આખે શરીરે અતિશય દાહ ઊપડો. શત્રુએ ક્રોધે ભરાઈ શરીરના મર્મસ્થાનમાં ભેંકેલું તીણુ શસ્ત્ર જેમ પીડા કરે, તેવી મારી આંખની વેદના હતી; તેમ જ મારા બરડામાં, હદયમાં અને માથામાં ઘોર તથા વજ જેવી કઢાર પીડા થતી હતી.
મારા ઉપચાર માટે મારા પિતાએ સારામાં સારા વૈદ્યો તેડાવ્યા તથા તેઓએ પોતાની સઘળી વિદ્યા ખરચીને મારી ચિકિત્સા કરી, પણ મને તેઓ દુઃખમાંથી મુક્ત કરી શક્યા નહીં –એ મારી અનાથતા છે.
“મારે માટે મારે પિતા પિતાનું બધું ધન આપી દેવા તૈયાર હતા, પરંતુ મને દુઃખમુક્ત કરી શક્યો નહીં – એ મારી અનાથતા છે.
પુત્રશોકથી વ્યાકુળ મારી માના, મારા પિતા તથા નાના ભાઈઓ, તથા મારી મોટી અને નાની બહેનો મને મારા દુઃખમાંથી મુક્ત કરી શક્યાં નહીં– એ મારી અનાથતા છે.
મારા ઉપર અનુરાગવાળી અને મને જ અનુસરનારી મારી પ્રિય પત્ની અન્નપાન, સ્નાન, ગંધમાલ્ય, અને વિલેપનને ત્યાગ કરી અગ્રૂપૂર્ણ ને મારી પાસે જ બેસી રહેતી; એક ક્ષણ પણ મારાથી અળગી થતી નહતી. છતાં તે પણ મારા દુઃખમાંથી મને મુક્ત કરી શકી નહીં – એ મારી અનાથતા છે.
ત્યારે મને વિચાર આવ્યો કે, અંત વિનાના આ સંસારમાં વારંવાર આવી વેદનાઓ અવશપણે ભોગવ્યા કરવી,
