________________
ગૃહત્યાગ કરવા ઇછે જ. એટલે મનુષ્યની શેધન વિષય વસ્તુતાએ અહિંસક સુખની શોધને બની જાય છે, બીજા શબ્દોમાં કહીએ તે અશરીરી સુખની શોધને બની જાય છે. શરીરવિહીન અવસ્થા જો શક્ય હોય, અને તે આત્યંતિક સુખની પણ અવસ્થા હોય, તે જૈનદષ્ટિએ માનવ પ્રાણુની આખીયે શોધને છેડે મળી જાય. અને નવાઈની વાત એ છે કે, તે મુદ્દા ઉપર જ હિંદુ, બૌદ્ધ તેમ જ જૈન ત્રણે દર્શનેની શોધ પૂરી થાય છે. વેદાંત પણ કહે છે કે, શરીરરહિત આત્મસ્વરૂપે સ્થિતિ તે સત-ચિત-આનંદની સ્થિતિ છે. બાદ્ધ દર્શન પણ કહે કે, એ શરીરરહિત સ્થિતિ નિર્વાણુ અથવા પરમ શાંતિની સ્થિતિ છે; અને જૈનદર્શન પણ કહે છે કે, એ શરીરરહિત અહિંસક સ્થિતિ સાચા સુખની સ્થિતિ છે.
મહાવીર કેવી જાતના ખ્યાલથી પ્રેરાઈને પોતાનું જીવન ઘડી રહ્યા હતા, તે સમજવા માટે આપણે ઉપર તેમનું કાંઈક દિગ્દર્શન કરી લીધું. હવે આપણે આગળ ચાલીએ.
ધર્મજીવનની પૂર્વતૈયારીમાં એક વર્ષ વીત્યું–નવીત્યું તેવામાં તે તેમના અંતરની કામના વધુ ઉગ્ર બનવા લાગી, અને હવે વધુ સાધનાની શક્યતા માટે સંસારત્યાગ કરવો જ જોઈએ એવું તેમને સ્પષ્ટ દેખાવા લાગ્યું. કથાકાર પોતાની રોચક શૈલીમાં એ બીને આ રીતે વર્ણવે છે:
બાર સ્વર્ગોમાંથી પાંચમા સ્વર્ગ બ્રહ્મલોકની ચારે બાજુની દિશાઓ–વિદિશાઓમાં લોકાંતિક નામના દેવો રહે છે."
૧. તેઓ વિષયતિથી રહિત હોવાથી દેવર્ષિ કહેવાય છે. તેઓ પરસ્પર નાના-મોટા ન હોવાથી સ્વતંત્ર છે, અને ત્યાંથી મ્યુત થઈ એક મનુષ્યજન્મ લઈ મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે. જુઓ તત્ત્વાર્થ સૂત્ર વિદ્યાપીઠ) અ૦ ૪, સૂ૦ ૨૫–૧.
