________________
૮ ] [ શ્રી જિનપ્રણીત કવિજ્ઞાન આથી પેાતાના મતના એકાંત આગ્રહ તેની દૃષ્ટિને એકાંગી બનાવે છે અને તે સમ્યગ્દર્શનની ખાધક બની જાય છે. કોઈ પણ મતના એકાંત આગ્રહ દૃષ્ટિરાગ છે.
(ii) કામરાગ :
સામાન્યથી ઇન્દ્રિયાના પાંચે વિષયે પ્રતિ આસક્તિ અને ખાસ કરીને સ્ત્રી-પુરુષના પરસ્પર સ'ચેાગની અભિલાષા એ કામ છે. આવી અભિલાષાપૂર્વક વિજાતીય વ્યક્તિ પ્રતિ આસક્તિને કામરાગ કહેવાય છે. કામથી વ્યાપ્ત જીવ યથાર્થ તન્ત્ર જોઈ શકતા નથી. કામી આત્મા બ્રહ્મમાં ( પેાતાના આત્મામાં) ચર્યાં કરી શકતા નથી. આથી કામી સ`યમધમ' યાને સાધુધ પ્રાપ્ત કરી શકતેા નથી. કામ અઘ્ર ચર્ચા છે.
(iii) સ્નેહરાગ : માતા, પિતા, પુત્ર, મિત્રાદ્ધિ પ્રતિ આસક્ત ભાવ સ્નેહરાગ છે. આ રાગ ઘણી વખત પ્રશસ્ત પણ હાય છે છતાં પણ તે અતિમ ફળની ( સિદ્ધત્વ ) પ્રાપ્તિમાં બાધક છે.
ગ...ભીરતાપૂર્વક વિચાર કરતા જણાય છે કે રાગ જ સવ દોષાનુ... અને તેથી સ'સારનુ મૂળ છે કારણ કે રાગી જીવ માધ્યસ્થભાવે વિચારી કે વતી` શકતા નથી. માધ્યસ્થતા વિના ધર્મના પાયારૂપ ન્યાયપૂર્ણતા, નૈતિકતા કે પ્રામાણિકતા સ`ભવતી નથી. માધ્યસ્થતાથી જ સમતાની પ્રાપ્તિ થાય છે. સમતાથી વીતરાગતાની પ્રાપ્તિ થાય છે. વીતરાગતા પ્રાપ્ત થયે જ મેાક્ષ થાય છે. આથી રાગ જ સ'સારનું ખીજ છે, ૫. આગમશ્રુત :
શ્રુત એટલે સાંભળેલુ.. તીથ કર પાસેથી સાંભળીને મેળવેલું જ્ઞાન શ્રુતજ્ઞાન છે. શ્રત, સૂત્ર, ગ્રંથ, સિદ્ધાંત, શાસન, આજ્ઞા, વચન, ઉપદેશ, પ્રજ્ઞાપના અને આગમ એક જ અના વાચક પર્યાય શબ્દો છે. જે શ્રુત વિભાગના સર્વ સૂત્રો ગણધર રચિત છે અને જેનાં સવ અંગેાના ક્રમ સદાકાળ એક સરખા હાય છે તે નિયત અથવા અંગપ્રવિષ્ટ યા અંગશ્રુત કહેવાય છે. આના ખાર વિભાગ યા અંગ છે. યથાઃ (કાંઉસમાં તે તે અંગની પદ્મસ`ખ્યા આપી છે. )
૧. આચારાંગ કે જેમાં મુનિઓના આચારનુ વર્ણન છે. (૧૮૦૦૦)
૨. સૂત્રકૃતાંગ કે જેમાં લેાકાલાક, જીવાજીવ, તથા જૈન-જૈન મત સૂત્રિત છે (૩૬૦૦૦)
૩. સ્થાનાંગમાં એક, બે આદિ એકાત્તર વૃદ્ધિક્રમથી તત્ત્વસ્થાનાનું વર્ણન છે. (૭૨૦૦૦)
* કોઈ પણ અભિપ્રાય યા મત કોઈ દૃષ્ટિબિંદુથી સત્ય છે; પરંતુ તેને નિરપેક્ષપણે સત્ય માનવામાં આવે તે! તે દૃષ્ટિ મિથ્યા છે, સમ્યગ્ નથી.
