________________
૧૧૬ |
[ શ્રી જિનપ્રણિત ક્રમ વિજ્ઞાન
થઈ શકતા નથી તે પર છે. અરૂપી ચેતનાના સવ અનિષ્ટા—તાપ, સંતાપ અને તરસ; દુ:ખ, દર્દ અને દરિદ્રતા; જન્મ, જરા ને મૃત્યુ; શેક, ભેગ અને રેગ; હસવુ અને રડવું, મેળવવુ' ને ગુમાવવુ'; મેહ, માયા અને મમતા; ભય અને ચિ'તા આ સર્વ પર સંબધે છે, અરૂપી પર રૂપીની ભાત છે.
પરંતુ આ રૂપીની ભાત નીચે દબાયેલુ અરૂપી ચેનસ્વરૂપ કેવું છે? તેને આનંદ શેના છે? આના જવાબમાં ચેતનના વિધેયાત્મક સ્વરૂપદશક કોઈ શબ્દ મળતા નથી. અને મળે પણ કેવી રીતે? આપણા કોઈપણુ અનુભવ સાથે સરખાવી શકાય તેવું ત્યાં કંઈ જ નથી. આથી આપણે તેનુ' માત્ર નિષેધાત્મક સ્વરૂપ જ કહી શકીએ છીએ. તે અરૂપી અને અનામી છે; નિરજન અને નિરાકાર છે; અમૂર્તી અને અગમ્ય છે; અકાળ અને અકળ છે, અલખ અને અપાર છે; ત્યાં દુ:ખ, દ, દરિદ્રતા નથી; જન્મ, જરા અને મૃત્યુ નથી. તેના આનંદનુ સ્વરૂપ કેવું છે ? આ સ્વરૂપ પણ નિષેધાત્મક વિશેષણેાથી દર્શાવીએ છીએ. તે આનંદ અતીન્દ્રિય, અવ્યાખાધ, અવિનાશિ, અનંત, કલ્પનાતીત, અગાધ અને અનિવ ચનીય છે.
આપણી શુદ્ધ અરૂપી ચેતનાની ઝાંખી બુદ્ધિ કરી શકતી નથી. બુદ્ધિપારનું નિગૂઢ મહામૌન જ આ ચેતનાની ઝાંખી કરી શકે છે.
અનાદિકાળથી ચૈતને પેાતાની જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, તપ અને વીયએ પાંચે પાંચ લબ્ધિએ પરમાં જ હામી દીધી છે. સ્વરૂપાચારથી વિમુખ થઈ પરાચારનું સેવન કરતી થઈ ગઈ છે. પરાચારમાં પ્રાપ્ત થતા એકાદ ભવના ક્ષણિક વિષયસુખ માટે નરક અને તિર્યંચના અનત દુઃખા ભાગવવા આ પરપરસ્ત ચેતના તૈયાર છે પરંતુ દુઃખના લેશ રહિત શાશ્વત અને સ્વાધીન પરમાન ંદને ભોગવવા એક ભવ પણ પરાચારના ત્યાગ કરી શ્રી જિન ઉપષ્ટિ પંચાચારનું પાલન કરવાની તેની તૈયારી નથી તે કેવી વિચિત્રતા છે?
હું જિનેશ્વર દેવ ! તેં મને ઘણું ઘણું આપ્યું. ઉત્તમ એવી કમભૂમિમાં, ઉચ્ચકુળમાં, પાંચે ઇન્દ્રિયા અને મન સહિત મનુષ્યપણું આપ્યું. ઉત્તમ ચિંતામણીરત્નથી પણ મહામૂલ્યવાન પંચાચારસ્વરૂપ ધમ આપ્યા. તારા આપેલા માર્ગની પહેછાન કરવાની બુદ્ધિ આપી. ઉત્તમ ગુરુઓને લાભ આપ્યા. અને તે પાપભિરૂતા પણ મક્ષી પર`તુ આ સર્વાં છતાં પણ હું તેા હતેા તેવા જ નિન રહ્યો. એક માત્ર ન આપી ભભિતા. આ એક જ વસ્તુ મને આપે તે જ અન્ય મેળવેલું સાર્થક થાય. તે હવે મને એક ભયભિરૂતા કયારે આપીશ ?
