Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
૧૦૮ ] મરાઠા કાલ
[ » બાઈ સુરતમાં શરણુથી હતી તેણે ત્યાંના અંગ્રેજોની મદદ મેળવવા પ્રયાસ કર્યો અને સાથે સાથે કડીના જાગીરદાર મહારરાવને પણ સંપર્ક સાધ્યો.
વડોદરામાં રાજ્યની બાબતોને હવાલે રાવજી અને બાબાજી એ બે ભાઈઓએ સંભાળી લીધો હતો. રાવજીએ મુલકી અને બાબાજીએ લશ્કરી કામગીરી સંભાળી હતી. એમણે ગજરાબાઈની પ્રવૃત્તિના સમાચાર સાંભળ્યા કે તરત જ મુંબઈ સરકાર પાસે રજૂઆત કરી. આમ બંને હરીફ પક્ષેએ મુંબઈના ગવર્નર ડંકન પાસે મદદ અંગે રજૂઆત કરતાં અંગ્રેજ સરકાર માટે એ સ્થિતિ ગૂંચવાડાવાળી બની ગઈ. હુંકને મેજર વેકરને રાવજી અને મહારરાવ વચ્ચે લવાદી કરવા મોકલ્યો અને એની સાથે થોડું લશ્કર પણ 'ટેકારૂપે ખંભાત મેકવ્યું.
મેજર વોકરે વડોદરા પહોંચી (જાન્યુઆરી ૧, ૧૮૦૨) પરિસ્થિતિ સમજી લીધી. દીવાન રાવજીએ પાંચ યુરોપીય બટૅલિયનનો ખર્ચ ભોગવવાનું સ્વીકારેલું હતું અને હંકને પિતાની જવાબદારી પર ૧,૬૦૦ નું વધુ સહાયક લશ્કર મેજર વોકરની આગેવાની નીચે કહ્યું હતું. પાછળથી બીજી કુમક પણ મોકલવામાં આવી હતી. આ બધાં જ દળ અમદાવાદની ઉત્તરે રાવજી અને બાબાજીના લકર સાથે જોડાઈ જાય અને કામગીરી કરે એવી રીતે ગોઠવણ હતી, પરંતુ ચડાઈને પ્રશ્ન ૧૮૦૨ ના એપ્રિલ સુધી પ ન હતો. ૧૮૦૨ માં કરી લેવાયું. મલ્હારરાવ શરણે આવી જતાં એને નડિયાદમાં રહેઠાણ આપવામાં આવ્યું અને પેટાવિભાગના મહેસૂલમાંથી મેટી રકમ નિભાવ માટે આપવાનું નક્કી કરવામાં આવ્યું. સંખેડાના કિલ્લાનો કબજે ગણપતરાવ ગાયકવાડે પિતાના ભત્રીજા મલ્હારરાવ માટે રાખેલે હતો, તે પણ સત્વર લઈ લેવાયો ને આખા પ્રદેશમાં થડા સમય માટે શાંતિ સ્થપાઈ (જુલાઈ ૧૮૦૨). અંગ્રેજ સરકાર અને વડોદરા - કરાર
ગાયકવાડ કુટુંબના સભ્યોએ જે બંડ કરેલાં તે દબાવી દેવાયાં બાદ ગાયકવાડ સરકાર અને અંગ્રેજ સરકાર વચ્ચે સત્તાવાર કરાર કરવા એવું અગાઉથી નક્કી કરાયું હતું. રાવજીએ ગવર્નર ડંકાની બે વાર મુલાકાત લીધી હતી એને આધારે નવેસરથી કરારની ભૂમિકા તૈયાર કરી લેવામાં આવી, જોકે બધી પરિસ્થિતિ શાંત બન્યા પછી કરારનો અમલ કરવાનો હતો, છતાં લશ્કરી કામગીરી શરૂ થતાં પહેલાં ચેરાસી પરગણું અને સુરતની એથને ગાયકવાડને હિક આપી
