Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
સમકાલીન શા
[ ર૧૭ . માણાવદર પરગણું દિલેરખાનને મળેલું. એના પછી સરદારખાન અને ગજનફરખાન એક પછી એક સત્તાધીશ બન્યા. આમ માણાવદર શાખા બની.
૧૩. માંગરોળ(સોરઠ)ના કાઝીશેખ આ પૂર્વે (ચં. ૬, . ૧૫૪) આપણે જોયું કે શેખમિયાંએ માંગરોળમાં - ઈ.સ. ૧૭૪૮માં સ્વતંત્ર સત્તા સ્થાપ્યા પછી ઈ.સ. ૧૭૬રમાં વેરાવળનો કિલ્લે
સર કર્યો હતો. એ પછી એણે એરવાડ કેશેદ કેડીનાર માળિયા (હાટીના) -અને બાંટવા ઉપર ચડાઈ લઈ જઈ ત્યાં પિતાની જમાબંદી નાખી હતી. ઈ.સ. ૧૭૭૧ માં જુનાગઢના દીવાન અમરજીએ માંગરોળ ઉપર ચડાઈ કરી માંગરોળ પરગણામાંથી અડધો ભાગ નવાબ માટે લીધો હતો. શેખમિયાં સંયોગને પારખનાર મુસદી યોદ્ધો હતો. એને પિતાથી પ્રબળ લાગતા લકરી બળ પાસે ઝૂકી જતાં પણ વાર ન લાગતી. તક મળે ત્યારે માથું ઊંચકી ગામોનાં ગામ કબજે કરવામાં પણ એ એવો જ ચપળ હતા. રણછોડજી નોંધે છે કે ૮ ગામ બાંટવા સાથે જોડી દેવામાં આવ્યા છતાં શેખમિયાંને તાબે ર૮૧ ગામ હતાં.૪૭ ઈ. સ. ૧૭૭૬ માં એણે રિબંદરના રાણુની સત્તા નીચેના નવીબંદરને કબજે લઈ ત્યાં પિતાનું થાણું મૂક્યું હતું, જ્યારે પોરબંદરના રાણુએ “જમા ” ચૂકવવાનું કબૂલ કર્યું ત્યારે પિતાનું થાણું એણે ઉપાડી લીધું હતું. આ વખતે ગાંડળના કુંભોજીએ રાણાને મદદ કરી હતી. ઈ. સ. ૧૭૭૪ માં શેખમિયાંએ માથું ઊચકતાં જૂનાગઢના નવાબે ભીમ બેજાને મોકલેલે. એનું ન ચાલતાં નવાબે - જાતે ચડાઈ કરી, પણ એ ન ફાવ્યો. પરિણામે નેકરી ઉપરથી ઉતારી મૂકેલા અમરજીને બોલાવ્યું. માંગરોળ નજીક અમરછ આવી પહોંચ્યાના ખબર મળતાં જ શેખનિયાએ મેળવેલી લૂંટ અને દંડ રજૂ કરી કાયમી ખંડણી આપવી સ્વીકારી લીધી.૪૮ - શેખમિયાંએ ૧૭૭૬ માં સરસિયા (તા. ધારી ) ઉપર ચડી જઈ વિજય મેળવેલે, તે ૧૭૭૯ માં પ્રભાસપાટણને કિલ્લે સર કરી ૧૪-૧૫ વર્ષો સુધી - તાબામાં રાખ્યો હતો. એણે દીવ નજીકના માંડવી(તા. ગારિયાધાર)ના કિલ્લા પર વિજય મેળવી, છતના નિશાન તરીકે ત્યાંના કિલ્લાનાં બારણાં લાવી માંગરોળના બહારના કોટના ઉત્તર દરવાજા પર લગાવ્યાં હતાં. એ સમયથી એ દરવાજે “માંડવી દરવાજો” કહેવા આવ્યો છે. - ઈ.સ. ૧૭૮૪ માં એનું અવસાન થતાં એનો પૌત્ર શેખ બદરુદ્દીન માંગરોળની ગાદિએ આવ્યો. થોડા જ સમયમાં પાટણના અને બીજા કાઝીએાએ માંગરોળમાં
