Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
૬ ઠ્ઠું ;]
સમકાલીન રાજ્યા
.
એ માથાભારે હતા તેથી બહાદુરખાને એને ઝેર અપાવી મરાવી નાખેલા અને પછી એની જાગીર પર હાથ નાખેલા. દાંતાના કરણસિંહની જાગીર ઉસ્માનખાતે લઈ લીધેલી હાઈ એ મેળવવા કરણસિંહે પેાતાની બહેનબહાદુરખાનને પરણાવી અને ઉસ્માનખાને સુદાણાના ટાકાર અમરસિંહને દાંતાની જાગીર સે ંપી હતી તે હાથ કરી. દાંતામાંથી પરવારી બહાદુરખાને સેભરપાધરના શેરાણી પાણેાની જાગીર કબજે કરી. એ પછી બીજી રાણીના પિતા મલાણીસાના જાગીરદાર અખેરાજની. ગીર પણ કબજે કરી. એ ઉપરાંત ખીજાં પણ ગામ કબજે કર્યાં. ધાનેરા અને થરાદ કબજે કરી. રિયાસતમાં સારી વૃદ્ધિ કરી.
( ૨૧૯
ઈ. સ. ૧૭૫૮ માં પેશવાના સેનાપતિ સદાશિવ રામચંદ્ર પાલનપુર પર ચડાઈ કરી બહાદુરખાનને નજરાણાની રકમ આપવા ફરજ પાડી. પાલનપુર રાજ્યે ચડેલ નજરાણું સમયસર ન મેઢલવાથી દમાજી ગાયકવાડ બહાદુરખાનના સમયમાં જ ચડી આવેલા. તેની સામે સલીમખાન ગયેલા, પણ એ હારી જવાથી એણે મોટી રકમ આપવી પડી હતી. ઈ.સ. ૧૭૮૨ માં બહાદુરખાનનું અવસાન ચતાં એણે જમાવેલાં સમૃદ્ધ રિયાસત પર એને પાટવી દીવાન સલીમખાન આવ્યા.
દીવાન સલીમખાન ( ઈ. સ. ૧૭૮૨–૧૯૮૫)
સલીમખાન અસ્થિર અને નબળા મનને હાવાથી એની એરમાન માતા, દાંતાવાળી આરજીબાઈએ સલીમખાનના પાટવી શેરખાનનેા હક્ક ડુબાડી એનાથી નાના ભાયઝીદખાનને પાટવી બનાવડાબ્યા. પરિણામે કુટુંબમાં આંતરિક કલેશ શરૂ થયા. એ કલેશથી કે ટાળી શેરખાન પાલનપુર છેાડી ગયા. દરમ્યાન સલીમખાનની ખમારી વધી તેથી એની તબિયત જોવા શેરખાન. આવ્યા ત્યારે એણે એરમાન માતાની વિરુદ્ધ જઈ શેરખાનને પાટવી નીમ્યા અને ઈ. સ. ૧૭૮૫ માં સલીમખાનનુ અવસાન થતાં શેરખાન સત્તા પર આવ્યેા.. દીવાન રોરખાન ( ઈ. સ. ૧૭૮૫–૧૭૯૨ )
શેરખાન સત્તા ઉપર આવતાં આંતરિક ખટપટને ખાળી શકવા સમર્થ થયા.. એણે વિાધીઓને જેર કર્યો. ગાળાના એક વિશધી જાગીરદાર મુજાહિદ-ખાનની મદદે ગાયકવાડી લશ્કર આવેલુ તેની સાથે શેરખાનને યુદ્ધ થયું તેમાં એને વિજય થયા. મુન્નહિઃખાનના મરણ પછી ઍતા પુત્ર ઉસ્માનખાનઃ ગાળાને જાગીરદાર થયા તેણે માથું ઊ ંચકતા રોરખાને એને હાર આપી તેથી એ
