Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
૯ મું ]
સાહિત્ય મંછારામ (ઈ. સ. ૧૮૦૧ માં હયાત).
એની “તિથિઓ” એક નાનું રમણીય વિરહ. કાવ્ય છે.૩૮ શિવદાસ વેલજી-સુત (ઈ. સ. ૧૮૦૩-૧૮૨૧ માં હયાત)
અમરેલી જિ. અમરેલી )ના આ વડનગરા નાગર કવિએ “કૃષ્ણબાલચરિત્ર” (ઈ. સ. ૧૮૦૩) અને “ધ્રુવચરિત્ર'(ઈ. સ. ૧૮૨૧)ના ચંદ્રાવળ રચેલા જાણવામાં આવ્યા છે.૩૯ કિરદાસ (ઈ. સ. ૧૮૦૪-૧૮૦૬ માં હયાત)
એના ગુજરાતી મિશ્ર હિંદીમાં ખ્યાલ ” જાણવામાં આવ્યા છે. આમાં એક “ અમદાવાદ શહેરની લાવણી ” પણ છે.૪૦ હરગેવિંદ ભટ્ટ (ઈ. સ. ૧૮૦૪-૧૮૪૧ માં હયાત)
અમદાવાદના ભટ્ટ મેવાડા બ્રાહ્મણ હરગોવિંદ ભદનાં ગરબા-ગરબીઓ જાણવામાં આવ્યાં છે.૪૧
આ નાના ગાળામાં જેમને જન્મ છે અને જેમની સાહિત્યસેવાનો વિકાસ શરૂ થાય તેવા રામાયણકાર ગિરધર, મનહરસ્વામી, ભક્તકવિ દયારામ તેમજ સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયના ભક્તકવિઓ વગેરેની પછીના સમયમાં સાહિત્યસેવા ખૂબ વિકસેલી હોઈ એમના વિષયમાં હવે પછીના ગ્રંથમાં જરૂરી પરિચય આપવામાં આવશે. ગુજરાતી જૈન સાહિત્ય
મુઘલ કાલમાં અગાઉના સલતનતકાલની જેમજ જૈન સાધુઓ અને શ્રાવકો દ્વારા અર્વાચીન ગુજરાતી ભાષાની આદ્ય ભૂમિકામાં સાહિત્યપ્રવાહ અવિચ્છિન ધારાએ ચાલુ હતો. એ ખરું છે કે એમણે કોઈ નવી પ્રણાલીને આવિષ્કાર નથી આવ્યો અને એનાં એ ધાર્મિક પાત્રો, એનાં એ ધાર્મિક કથાનકે અને સમાન કહી શકાય તેવી નિરૂપણ-પદ્ધતિએ જ પિતાની પ્રણાલિકાગત ભક્તિભાવનાને અક્ષરદેહ આપવાને સબળ પ્રયત્ન જારી રાખ્યો હતો. પૂર્વના કાલ ભાષાના વિકાસની દૃષ્ટિએ મહત્ત્વ ધરાવતા હતા, આ ઉત્તરકાલમાં તે જૈનેતર સાહિત્યકારો પાસેથી મોટે ભાગે ચીલાચાલુ ભાષા નિરૂપાઈ છે, તે જ પ્રમાણે જૈન સાહિત્યકારને હાથે પણ ઈ. સ. ૧૭૫૭ થી ૧૮૧૮ ના નાના ગાળામાં સંખ્યાની દૃષ્ટિએ રચનાઓનું પ્રમાણ નાનું નથી. જે રાસ રચાયા છે તેઓનું પણ ગ્રંથપૂર ઠીક ઠીક મેટું પણ છે, પરંતુ સાહિત્યિક મૂલ્યવત્તા સામાન્ય
ઈ–૭–૨૦
