Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
સમકાલીન રાજ્ય
[ ૨૨૯ ધણું થઈ પડયા. એ લેકે સરધારનો પ્રદેશ પણ લૂંટવા લાગ્યા ત્યારે રાજકોટના મેરામણજીના સરદારને ભાડલા( તા. જસદણ) જસદણ આણંદપુર(તા. કોટડા સાંગાણી) મેવાસા(તા. જુનાગઢ) ભડલી(તા. જસદણ) અને બીજાં કેટલાંક ગામ આપવાનું કબૂલી લૂંટફાટ બંધ કરાવી.
અઢારમી સદીના આરંભમાં મુઘલ સત્તાની શિથિલતા અને મરાઠાઓની પ્રબળતાના સમયમાં કાઠીઓએ ઘણો પ્રદેશ હાથ કરી લીધો હતો. ચિત્તળમાંથી સરવૈયાની સત્તાએ કેટલોક ભાગ રાખી બાકીને ભાગ કાઠીઓને સોંપી દીધો (ઈ. સ. ૧૭૩૫). જેતપુર બીલખા(તા.જૂનાગઢ) અને મેંદરડા(મેંદરડા મહાલ)માં ખાંટ કેળીઓ અને અન્ય લૂંટારાઓનો રંજાડ હતું અને જૂનાગઢનો નવાબ એ દબાવી શકતો નહોતો તેથી એણે એ પ્રદેશ ઈ.સ. ૧૭૬૦માં કાઠીઓને સોંપી દીધે. કાઠીઓ ચિત્તળમાં આવીને વસ્યા ત્યારે અંદર અંદર એવો નિર્ણય કર્યો કે જ્યેષ્ઠ પુત્રને જ વારસાનો અધિકાર ન આપતાં સર્વ પુત્ર વચ્ચે ભાગીદારી રાખવી.
ઈ. સ. ૧૭૯૨-૯૩ માં કુંડલાની ખુમાણ શાખા, જેતપુરના વીરાવાળા, ચિત્તળના કંપાવાળા, જસદણના વાજસૂર ખાચર અને બીજા કાઠીઓ એકઠા થઈ -ભાવનગર ઉપર ત્રાટકવા માગતા હતા, પણ ભાવનગરના વખતસિંહજીને આની માહિતી મળતાં તેની વિદ્યા ન જાણતા કાઠીઓ ઉપર તેપવાળા સન્ય સાથે એણે ચિત્તળ ઉપર ચડાઈ કરી અને કાઠીઓને નમાવી ચિત્તળમાં થાણું મૂક્યું. વખતસિંહે ૧૭૯૮-૯૯ માં કાઠીઓ સાથે સંપ કરવાનું વિચારી ચિત્તળમાંથી થાણું ઉઠાવી લીધું અને ફૂપાવાળાને આસપાસને પ્રદેશ પણ પાછે સો.
ઈ. સ. ૧૭૯૨-૯૩ માં જેતપુરનો કિલ્લે મજબૂત કરી લેવામાં આવ્યું હતો તેના ઉપર ઈ. સ. ૧૮૦૪ માં ગાયકવાડી સરદાર બાબાજીએ હુમલો કરે. કિલે મજબૂત હોવાને કારણે એ તપથી પણ તુટેલે નહિ. પછી ત્રણ વર્ષની ખંડણી વસૂલ કરી એ પાછો ફર્યો હતો. ૭ - થરાદ (વાવ)
ચૌહાણુવંશના એક પૂજાજી પાસેથી મુલતાનીઓએ થરાદ (જિ.બનાસકાંઠા) જીતી લીધું ત્યારે એની સેઢી રાણી બાલકુંવર વછને લઈને પારકર (સિંધ) જઈ રહી હતી. પછીથી એ થરાદના પશ્ચિમ ભાગમાં આવી ઈ. સ. ૧૨૪૪ માં વાવ(તા. વાવ) વસાવી ત્યાં રહેવા લાગી. ધીમે ધીમે મુલતાનીઓને હરાવી કેટલેક પ્રદેશ હાથ કર્યો અને એ થોડા પ્રદેશનું થરાદ(વાવ)નું રાજ્ય અસ્તિત્વમાં
