Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
સમકાલીન રાજ્ય
[ ૧૭૭
ભાણવડના ભાયાત જસોજીના પુત્ર રણમલ્લને ગેટે લીધે. જોડિયાના ખવાની ધાંધલે સિવાય સતેજના છ વર્ષના રાયકાલમાં કોઈ મહત્ત્વના બનાવ બન્યા કહી શકાય એમ નથી. સતેજીએ ખવાસો સામે થવા ગાયકવાડ અને બ્રિટિશ સત્તાની કુમક માગતાં કર્નલ ઈસ્ટ પિતાનું સૈન્ય લઈ ખવાસોને દબાવી દેવા આવી પહોંચ્યો. સંગ્રામ ખવાસ હિંમત હારી ગયો અને પિતાના ગામનો કબજો સોંપી બ્રિટિશ રક્ષણ નીચે મેરબી ચાલ્યો ગયો. પછી ગાયકવાડ અને બ્રિટિશ સત્તાની મધ્યસ્થીથી આમરણ પરગણાની જાગીર એને મળી. ચડેલી ખંડણી વસૂલ કરવા બ્રિટિશ વતી સુંદરજીએ આઠ વર્ષ માટે જોડિયા અને બાલંભાનાં પરગણાંને હવાલો સંભાળે.
સતાજીનું ઈ. સ. ૧૮૨૦ માં અવસાન થયું અને રણમલજી નવાનગરની ગાદીએ આવ્યો. ૩. ધ્રોળના જાડેજા * કલેજ પછી એને ના ભાઈ વાઘજી સત્તા ઉપર આવ્યો. એનું અવસાન ઈ. સ. ૧૭૬૦માં થતાં એને પુત્ર જયસિંહજી ૧ લે ઉર્ફે દાદાજી ધ્રોળની ગાદીએ આવ્યો હતો. એણે ખિરસરાના જાગીરદાર પાસેથી ઈ. સ. ૧૭૬૦ માં ખિરસરા પડાવી લીધું ને એ થડે સમય ભીમજીને સોંપાયું. પૂરાં ૨૧ વર્ષ રાજ્ય કરી જયસિંહજી ઈ. સ ૧૧૮૧ માં અવસાન પામ્યો. પછી એને પુત્ર જનોઇ ર જે ગાદીએ આવ્યો. આઠ વર્ષ બાદ એનું અવસાન થતાં ઈ. સ. ૧૭૮૯ માં નાથજી અને એના પછી મોડજી ર જે સત્તા પર આવ્યો. મેરામણ ખવાસની સામે મેડછએ જામ જસાજીને દૂફ આપી હતી અને જામ તથા મેરામણ વચ્ચે સલાહસંપ કરી આપવામાં સફળતા મેળવી હતી. આ વખતે મેડજી સ્વતંત્ર શાસક તરીકે ધ્રોળમાં રાજ–સત્તા ભગવતે થઈ ગયો હતે. ઈ. સ. ૧૮૦૩ માં એનું અવસાન થતાં એનો પુત્ર ભૂપતસિંહજી સત્તા ઉપર આવ્યો, જેણે ૪૧ વર્ષ રાજ્ય ભોગવ્યું હતું. ગાયકવાડને દીવાન અને કર્નલ વકર એના રાજ્યકાલમાં ખંડણી નક્કી કરવા ધ્રોળ આવ્યા હતા અને ધ્રોળ પરગણુની ખંડણી રૂ. ૫,૩૪૬ અને સરપદડ પરગણાની રૂા. ૪,૩૫૯ નક્કી કરવામાં આવી હતી, પણ સરપદડ પરગણું એ સમયે નવાનગરને ત્યાં ઘરાણે મૂકેલું હતું તેથી એ પાછું લેવા ભૂપતસિંહ ગાયકવાડ અને બ્રિટિશ સત્તાની સહાય માગી. ગાયકવાડ અને બ્રિટિશ સતાએ એ પાછું
ઈ-૭–૧૨
