Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
મરાઠા કાલ
[ x
આવ્યો. એ જ વરસે હરભમજી લીંબડીમાં ગુજરી જતાં હરિસિંહજી સત્તા પર આવ્યો. એણે પિતાના અપમાનને બદલે લેવા વઢવાણ પર ચડાઈ કરી, પણ હારજીત વિના યુદ્ધ પત્યું.'
ઈ. સ. ૧૮૦૫ માં બકરી વિશેના મામૂલી કિસ્સામાં ઝાલા કુટુંબમાં આંતર કલહ થયો અને એમાં ધ્રાંગધ્રાના અમરસિંહજીએ લીંબડીના હરિસિંહજી, સાયલાના વિકમાતજી અને ચૂડાના હઠીસિંહજીને પિતાની મદદે બોલાવ્યા, તેઓ વઢવાણ ઉપર ચડી આવ્યા. હરિસિંહજીએ પ્રથીરાજજીને કડવાં વેણ કહેવાડાવતાં કથીરાજજી ચિડાયો અને ધ્રાંગધ્રાનાં અને પછી લીંબડીનાં ગામમાં લૂંટફાટ કરવા, લાગે પણ હવે ધ્રાંગધ્રા સામે ટકરાવાનો પ્રસંગ આવતાં પ્રથીરાજજીને વઢવાણ ચાલ્યા જવું પડયું, પછી ભાટ ચારણેએ વચ્ચે પડી ઝાલાઓને શાંત પડવા. કથીરાજના અમલમાં દેદરાના હમીર જાદવની દીકરી અને કરશન પટેલ નાડોદાની પત્ની ઘરેણાંના પ્રશ્નને બહાવટે ચડી ગામ ભાંગવા લાગી. વઢવાણની ભીંસ વધતાં એ હળવદ પહોંચી, આને કારણે કોઈ પણ હળવદિયો વઢવાણના પાધરમાંથી પસાર ન થાય એવો કડક હુકમ આપ્યો. અંતે ઘરેણાં પાછાં અપાતાં બહારવટું શાંત થયું.
ઈ. સ. ૧૮૦૬ માં પ્રથીરાજજીનું અવસાન થતાં એને માત્ર સવા વર્ષને કુંવર જાલમસિંહ ગાદીએ આવ્યું. આમ એ સગીર હાઈ એની વાઘેલી માતા બાઈ રાજબા રાજ્ય ચલાવતી હતી. ઈ.સ. ૧૮૦–૦૮ માં વઢવાણ પણ કર્નલ વોકર અને ગાયકવાડી સત્તાને ભરવાની ખંડણીના કરારમાં સામેલ થયું. આ વખતે અમદાવાદની સુખડી અને જુનાગઢની જોરતલબીના કરારને પણ વકર દ્વારા વશ થવું પડ્યું, બાઈ રાજબાએ રાજ્યને આબાદ કરવામાં ભારે જહે-- મત ઉઠાવી હતી. ૨૨ ૫. લખતરના ઝાલા
અભયસિંહજીના અવસાને ઈ. સ. ૧૭૬૯ માં રાયધરજી ગાદીએ આવ્યો. ઈ. સ. ૧૭૭૫ માં દીવાન અમરજીએ જૂનાગઢની મુલગીરી ઝાલાવાડ પ્રાંતમાંથી પહેલી વહેલી વસૂલ કરી.૨૩ પિતાના અવસાને ઈ.સ. ૧૭૯૮માં યુવરાજ સગરામજી એક વર્ષ માટે સત્તા પર આવ્યું. એના અવસાને એને કાકે ચંદ્રસિંહજી ગાદીએ આવ્યો. ચંદ્રસિંહજીના અવસાને ઈ. સ. ૧૮૦૩ માં પ્રથીરાજજી ગાદીએ આવ્યો. એના સમયમાં ઈ. સ. ૧૮૦૭-૦૮ માં વકરવાળા ખંડણી કરારોમાં લખતરને. પણ સામેલ થવું પડયું. એ સમયે કારભાર હીરજી નામના ખવાસના હાથમાં
