Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
૧૯૬ ]
સરાડા કાલ
[=
ઈ. સ. ૧૮૧૩ માં ગાયકવાડી લશ્કરે આવી ખાખરત કર્યા ત્યારથી રાજ્યકારાબાર ગાયકવાડી અમલદારોના હાથમાં આવ્યા ૩૨
૬. ઓખામડળના વાઢેલ વશ
વાઢેલ વજેરાજજીને પોશીતરાની જાગીર મળતાં આરભડાના ભાગ થયા. આ પછી આ સત્તાઓનુ તિહાસમાં કોઈ વિશિષ્ટ સ્થાન રહ્યું નહિ.. વાઘેર સરદાર પણ સામાન્ય ગરાસિયા જેવા થઈ ગયા. ઈ. સ. ૧૮૦૪ માં વાઘેર સરદારાએ મુંબઈથી નીકળીને પસાર થતું અ ંગ્રેજ વહાણુ એખા પાસે લૂંટ્યું.. અંગ્રેજોએ વળતર માગ્યું, પણ મદે ચડેલા વાઢેલ અને વાઘેરાએ દરકારી કરી નહિ.. ઈ.સ. ૧૮૦૭ માં કર્નલ વોકરે આવી હુમલા—દંડ ભરવા કહેણ મોકલ્યું. અ ંગ્રેજોને પહોંચી નહિ શકાય એમ જાણી રૂ. ૧૦,૦૦૦ ના નક્કી થયેલા દંડ ભરવા તેએ તૈયાર થયા અને હવે અમે વાઢેલ લૂંટફાટ નહિ કરીએ એવુ વચન આપ્યુ' એટલે કČલ ચોકર દંડ લીધા વિના પાછો ચાઢ્યા ગયો, પણ પાછળથી ત્રણ વર્ષ પછી લૂંટફાટ શરૂ કરવાને કારણે અમરેલી ખાતેના આસિ. રેસિડન્ટ કૅપ્ટન મેલેન્ટાઇને મુખીઓને કલ વોકરે નક્કી કરેલા દડ ભરવા હુકમ મેટ્યા તે એ વખતે વર્ષની ત્રીજા ભાગની રક્રમ વસૂલ કરવામાં આવી. આમ છતાં લૂટફ્રાટ ચાલુ જ રાખવામાં આવી તેથી કર્નલ ઈસ્ટની આગેવાની નીચે અ ંગ્રેજોએ એમના પર હુમલા કર્યો. વાધેરા હાર્યા, દંડના કેટલાક ભાગ વસૂલ કરાયા તે અ ંગ્રેજોએ સમગ્ર પ્રદેશ કબજે કરી ગાયઢવાડને ઈ.સ. ૧૮૧૭ માં સોંપ્યો. આ સમયે મૂહુ માણેક દ્વારકામાં સત્તા પર હતા તે હાર્યો. એના સરદારા પકડાઈ ગયા અને તેઓને અમદાવાદની જેલમાં રાખવામાં આવ્યા. આમ રહી સહી સત્તા અસ્તાચલ તરફ સિધાવી ૩૩
૭. જસદણના ખાચર કાઠી વશ
જસદણના અધિકાર ભોગવતા વાજસૂર ખાચરે ઈ. સ. ૧૭૮૭ માં આરાટમ (), ધંધુકા ( તા. ધંધુકા) અને રાણપુરને કર આપવાની ફરજ પાડી. એ પહેલાં ઈ. સ. ૧૭૮૧ માં લીંબડીના રાજવીને વાજસૂર સાથે એતે એક ગામ આપીને સંધિ કરવી પડી હતી એવા એ માથાભારે થઈ પડથો હતા. ઉત્તરાવસ્થામાં એણે લૂંટફાટ છેડી દઈ પોતાના રાજ્યને સમૃદ્ધ કરવા તરફ ધ્યાન આપ્યું હતું..
ઈ. સ. ૧૮૦૧ માં નવાનગરના જામ સાથે અણબનાવ થતાં વાજસૂરે નવાનગરના પ્રદેશને ધમરેાળવા માંડયો, આથી જામે મેટા રસૈન્ય સાથે આવી
