Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
૨૦૪]
મરાઠા કાલ
[ 5.
આ વખતે માંગરોળ(સોરઠ)નો એક ઊગતે આવતે નાગર જુવાન અમરછ કુંવરજી નાણાશ્રી પરબંદરના આરબ જમાદાર સાલમીનને વકીલ - હવે તેણે નવાબ પાસે આવી, નવાબને દાદ ન દેતા અને ઉપરકોટમાં રહેતા આરબ સેનિકોને મહાત કરવાનું બીડું ઝડપ્યું. નવાબને આ ગમ્યું. અમરજી પોરબંદર ગયો અને ત્યાંથી જમાદાર સાલમીન અને એના માણસોને લાવી, વાઘેશ્વરી(ગિરનાર) દરવાજે સર કર્યો અને ઉપરકોટ ઉપર આક્રમણ કર્યું. અમરજીની -શક્તિ આગળ ઉપરકેટના આરબ ઢીલા થયા અને નવાબને શરણે આવ્યા. આનાથી પ્રસન્ન થઈ નવાબે અમરજીને જૂનાગઢ રાજ્યના સેનાધ્યક્ષનો હોદ્દો આપે.
હવે અમરજીએ સ્થાનિક આરબ સેનિકોના પગાર ચૂકવી લાકરી તંત્રને ખૂબ વ્યવસ્થિત કર્યું અને પૂરાં બે વર્ષ પછી વેરાવળ ઉપર ચડાઈ કરી, કિલ્લે સર કરી એને પુનઃ નવાબી સત્તા નીચે આશેખનિયાં નાસી ગયો અને સુંદરજી દેસાઈને કેદ કરવામાં આવ્યો.
હવે નવાબે શેરઝમાન ખાનને દૂર કરી, ત્રણ દિવસ માટે પણ પારેખને, ૨૦ દિવસ માટે ઝવેરચંદ નામના ગૃહસ્થને, અને એક મહિના માટે મૂળચંદ પારેખને દીવાનપદુ આપી છૂટા કરી દીધા.
આ તકનો લાભ શેરઝમાં ખાન લેવા માગતો હતો. એણે સૈનિકની - જમાવટ કરી અને એક દિવસ અચાના જૂનાગઢના કિલ્લા પર હલે કર્યો. જૂનાગઢની સીબંદી સમયસર ચેતી જતાં હલ્લે પાછો વાળ્યો અને શેરઝમાનખાન નાસી છૂટયો.
પિતાને પ્રબળ દીવાનની જરૂર હતી. આ જરૂર અમરજી જ પૂરી પાડી શકશે એ વિશ્વાસ બંધાતાં નવાબે અમરજીને દીવાનગીરી આપી. એ મળતાં જ એણે દલખાણિયા (તા. ધારી), કુતિયાણા (તા. કુતિયાણા), સત્રાપાડા (તા. પાટણ-વેરાવળ), દેવડા (તા. કુતિયાણા), શીલ (તા. માંગરોળ), દિવાસા (તા. માંગરોળ), મહિયારી (તા. કુતિયાણાઅને (ડ)બગસરા(તા. માંગરોળ)ના વિકલા લીધા. એણે ગીરમાં છેક ઊના સુધીના પ્રદેશ ઉપર નવાબી આણ વરતાવી. એણે સૌરાષ્ટ્રનાં બધાં રાજ પાસેથી જોરતલબી નામનો વેરો પણ - વસૂલ કર્યો હતો. ભાવનગરના હર વખતસિંહજીની વિનંતીથી તળાજા કિલે પણ અમરજીએ સર કર્યો હતે.
અમરજીની તેજસ્વિતાને અંદરખાનેથી ગંડળ ઠાકર કુંભનું સહન કરી
