Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
→ * }
સમકાલીન રાજ્ય
( ૨૧૧
રઘુનાથજીએ ઘસીને ના પાડી દીધી. દરમ્યાન માધુરાય દિલ્હી દરબારમાં સારે હાદું ચિર થતાં હવે કલ્યાણ રોના હાથમાં પૂરી દીવાનગીરી આવી રહી.
હવે ઈ.સ. ૧૭૯૬ માં કચ્છના જમાદાર તેહમામદ નવાનગર ઉપર મેટા સૈન્ય સાથે ચડાઈ કરવા આવ્યો ત્યારે મેરામણુ ખવાસે જૂનાગઢની સહાય માગી, નવાં. માટી સેના સાથે દહીંસરા (તા. જસદણ) પાસેના નવાનગરના સૈન્યને મળ્યો ત્યાં તે। હળવદના ગજસિંહજીના પ્રયાસથી સમાધાન થયું અને સૈન્ય પાંછાં વળી ગયાં.
કલ્યાણ શેનું જૂનાગઢની દીવાનગીરીનું ગજું નહતુ તેથી રઘુનાથજીને નવાબે મનાવી લઈ દીવાનગીરી પાછી સોંપી. આ વાતથી કલ્યાણ રોડ નારાજ થયો અને એણે બળવા કરી કુતિયાણાને કબજો લીધા, અને આસપાસનાં ગામડાં લૂંટી લીધાં. આમાં ખાટવાના મુખ્તારખાન બાબી પણ સહાયક હતા. રઘુનાથજી જૂનાગઢથી અને રણછોડજી પારબંદરથી મોટાં સૈન્યો સાથે આવે છે એની જાણ થતાં મુખ્તારખાન બાબી તે ઢીલા થઈ ગયો અને એણે માફી માગી, કલ્યાણ શે હવે એકલા પડયો. ઈ.સ. ૧૮૦૧ માં જૂનાગઢના સૈન્યે કુતિયાણા પર હલ્લા કરી કબજે કરી લીધું, કલ્યાણુ શેને અને એના કુટુંબને અટકાયતમાં લીધાં. કલ્યાણુ શેષ કેદી અવસ્થામાં મરણ પામ્યો. એના પુત્ર લક્ષ્મીચંદ પાસેથી ચોરવાડ અને ઊનાના કિલ્લા પણ ઝૂંટવી લેવામાં આવ્યા.
રઘુનાયજી અને રણછોડજી ઝાલાવાડમાં જોરતલખી ઉધરાવતા હતા ત્યારે ઈ. સ. ૧૮૦૨ ના વર્ષમાં ગાયકવાડી સરદાર શિવરામ ગારદીએ વાંધા લીધેલા, પણ આ તે ભાઈઓની કુનેહથી સ થતા અટકી ગયો. આ ગાળામાં મુકુદરાવ ગાયકવાડે ગાયકવાડી સત્તા સામે ખડ કરી અમરેલીના કિલ્લે હસ્તગત કરી લીધા તેમ વસાવડના દેસાઈએને કેદ કરી લીધા. નવાએ આ દેસાઈને છોડાવવા માટે રણછોડજીને અમરેલી પર ધસી જવા હુકમ કર્યાં. રણછોડજીએ આ દિવસના ધમસાણને અતે અમરેલી હસ્તગત કર્યુ અને દેસાઈએની પાસે આ પ્રસ ંગે જોરતલબી સ્વીકારાવી,
ઈ. સ. ૧૮૦૪ માં ગાયકવાડી સરદાર મામાજીએ આવી વચળીને ઘેરા બ્રાયો. રઘુનાથજી વગેરે કોઈ સહાયક ન થતાં નવાએ પોતાના ખાનગી કારભારીને મેકલી માસના સંધષ પછી વાંચળીને કિલ્લે હાથ કર્યો. એવી સ્થિતિ પ્રભાસપાટણની પણ થવાની હતી ત્યાં તે રણછોડજીએ ત્યાં જઈ બાબાજી સાથે સલાહ
