Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
૨૨ ]
- મરાઠા કાલ
રામનગરથી ત્યાં બદલી. એનું ઈ.સ. ૧૭૭૪માં અવસાન થતાં ઉદયપુરના ભાયાતમાંના સબળસિંહજીના બીજા પુત્ર ગુમાનસિંહજીને વિધવા રાણીએ બોલાવી, “ નારણદેવજી” નામ ધારણ કરાવી ગાદીએ બેસાડ્યો. એ ઈ. સ. ૧૭૭૭ માં અવસાન પામતાં એને એક ભાઈ અભયસિંહજી “સોમદેવજી” નામથી ગાદીએ આવ્યું. ઈ. સ. ૧૭૮૫ માં મેટે દુકાળ પડતાં દુકાળિયાઓએ ધરમપુરમાં પેસી દરબારગઢ લુંટી લીધેલ. ૧૭૮૭ માં સમદેવજીના અવસાને રૂપદેવજી સત્તા પર આવ્યો. ઈ. સ. ૧૮૦૩ માં એ અંગ્રેજ સત્તાના સંબંધમાં આવ્યો. - ઈ. સ. ૧૮૦૭ માં રૂપદેવજીનું અવસાન થતાં વિજયદેવજી સત્તાધીશ. બન્યો. આ રાજવી ભેળો અને ઉદાર હોઈ છેલ્લા દિવસ સુધી કરજના ભારણમાં દબાયેલું રહેતું હતું. એના જીવનના છેવટના ભાગમાં મુંબઈના ગવર્નર વચ્ચે પડી ગામની ઊપજ અને બીજી ગઠવણ કરી દેવું વાળવામાં સહાય કરી
હતી.૪૧
૧૨પાટડીના કણબી દેસાઈ ભાવસિંહજીના અવસાને નાથુભાઈ પાટડીની સત્તા પર આવ્યો. આના સમયમાં ફત્તેસિંહરાવ ગાયકવાડે પાટડી ઉપર ચડાઈ કરેલી. ઈ. સ. ૧૭૯૬માં નાથુભાઈના અવસાને વખતસિંહજી સત્તા પર આવ્યો. વખતસિંહજી કડીના બંડખેર સૂબા મહારરાવને સહાય કરે છે એવા વહેમને લઈ વડદરેથી બાબાજી આપાજીને પાટડી ઉપર હુમલે કરવા મોકલ્યા. આ સઘર્ષમાં વખતસિંહજીને પરાજય થયો અને વાર્ષિક રૂ. ૫,૬૫ર ખંડણી આપવાની ફરજ પડી. પાટડીને અંગ્રેજી સત્તા સાથે ઈ. સ. ૧૮૦૭ થી સંબંધ શરૂ થયો.
૧૩. બાબી વંશ ૧. જૂનાગઢના બાબી
ઈ. સ. ૧૭૫૮ માં બહાદુરખાનનું અવસાન થતાં સહુથી વડા નવાબજાદા મહાબતખાનને ગાદી મળી. મહાબતખાને સત્તા ઉપર આવતાં જ પિતાના કર અને ક્રોધી સ્વભાવને પર આપવાનો આરંભ કર્યો. પરિણામે એણે પ્રજાને તેમજ અમલદારને પ્રેમ ગુમાવ્યો. એણે પહેલું દુષ્કૃત્ય કર્યું તે ગાયકવાડનું સૌન્ય જનાગઢ પર ધસી આવતું હતું તેને ખાળવા મજેવડી દરવાજા પાસે છાવણી નાખી પડેલા સંનિષ્ઠ દીવાન જગન્નાથ ઝાલાનું પોતાના બીલાલ નામના ગુલામ દોરા ખૂન કરાવ્યું અને એણે જગન્નાથના ભાઈ રુદ્ર ઝાલાને તેમજ તેના સમગ્ર કુટુંબને કેદ કરી તેનાં મકાન-મિલકત લૂંટાવ્યાં એ રાજ્યને.
