Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
૭૦]. રાઠા કાલ
[ 2: હે ઈ રાજ્યની સત્તા એની માતાના હાથમાં હતી. એના સમયમાં મરાઠા વારંવાર હુમલા કરી પ્રવેશતા હતા. આ રાજવી પાસેથી ઈ. સ. ૧૮૦૫ માં સિંધિયાના અને હેળકરના જુદા જુદા ભરાઠા સરદારોએ સારી રકમ વસૂલ કરી હતી. ૧૮૧૦ થી એની પાસેથી જુદા જ મરાઠા સરદારે ખંડણી વસુલ કર્યે જતા હતા. ઈ. સ. ૧૮૧૭ માં નારણદેવ નામનો બ્રાહ્મણ બારિયા ઉપર છાનોમાનો પિતાના નાના સૈન્ય સાથે ચડી આવ્યો અને રાતે મહેલમાં પ્રવેશ કરી, રાજમાતાની હત્યા કરી એણે સઘળી મિલકત લૂંટી લીધી. ગંગદાસજી તેથી પિતાના પિતરાઈ છોટા ઉદેપુરના રાયસિંહજીને આશરે જઈ રહ્યો. પાછળથી નારણદેવ ગોધરાના સબા સામેના જંગમાં મરાતાં ગંગદાસ બારિયામાં પાછા આવી ગયો. પાછલા સમયમાં સિંધિયાનું રાજ્ય સરહદ પર હોવા છતાં એના તરફથી કોઈ મુશ્કેલી નડતી નહોતી, ઊલટું દહેદ હાલેલ અને કાજોલ તાલુકા સિંધિયાની સત્તા નીચે હતા તેમાંથી બારિયાને ચોથાઈ હક્ક વસુલ કરવાની સરળતા હતી. ૩. માંડવાના ખીચી ચૌહાણ
ભીમસિંહજી પછી રાયસિંહજી અને માધવસિંહજી માંડવામાં ઈ.સ. ૧૭૫૭ થી ૧૮૧૮ ના ગાળામાં થયા હોવાની શક્યતા છે.
૧૦. સોલંકી વંશ
૧. લુણાવાડાના સોલંકી
દીપસિંહજીને ગાદી મળી તે જ વર્ષમાં ૧૭૫૭ માં જ પેશવાના સૂબા સદાશિવરાવ રામચંદ્ર ચડાઈ કરી, રૂ. પ૦,૦૦૦ લેવાનું ઠરાવ કરી એ રકમ ભરાઈ ગઈ ત્યાં સુધી એને કેદમાં રાખ્યો હતે. ઈ.સ. ૧૭૮૨ માં એના અવસાને એને કુંવર દુર્જનસિંહજી સત્તા ઉપર આવ્યો, જે ઈ. સ. ૧૭૮૬ માં એના કારભારી શંકરદાસે ખૂન કર્યું અને એના સ્થાને એના ઓરમાઈ ભાઈ જયસિંહજીને ગાદી આપી. દુર્જનસિંહજીનું કુટુંબ બાળ કુમાર પ્રતાપસિંહજીને લઈ ભયનું માર્યું અન્યત્ર નાસી ગયું. થોડા સમય પછી વિધવા રાણીએ લુણાવાડા આવી શંકરદાસને ખતમ કરાવ્યો અને જગતસિંહને હાંકી કાઢી કુમાર પ્રતાપ સિંહજીને ગાદીએ બેસાડયો. ઈ. સ. ૧૮૦૩માં દક્ષિણ ગુજરાતના કેટલાક પ્રદેશ અંગ્રેજ સત્તાએ હસ્તગત કર્યો ત્યારે આ નાના રજવાડાને અંગ્રેજો સાથે સંબંધ શરૂ થયો. આશ્રિત થતાં હવે એણે ખંડણી અંગ્રેજોને આપવાનું
