Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
જિસ ] . . જરાઠા કાલ
[મ. વખતસિંહજી વચ્ચે ઘર્ષણ થયું ને ૧૮૧૬ માં ઘેવા ધંધુકા અને રાણપુરનાં પરગણું ખેડાના કલેકટરે કબજે લઈ લીધાં. આ વાતને ઘા હૃદયમાં લાગવાથી વખતસિંહજીનું અવસાન થયું અને વજેસિંહજી ગાદીપતિ થયો. ઈ. સ. ૧૮૧૭ માં વડોદરાને આસિ. કલેકટર બેલેન્ટાઈન સૌરાષ્ટ્રમાં આવ્યો ત્યારે વજેસિંહજી એને મળ્યો અને ખંડણી વિશે સંતોષકારક વ્યવસ્થા મેળવી. ૨૯ ૨. લાઠીન ગુહિલ
લાઠીના પ્રદેશના રક્ષણની જવાબદારી હવે ગાયક રડી સત્તાએ લીધી હતી એટલે હવે આસપાસનાં રાજ્યોના હુમલાઓથી એને રક્ષણ મળ્યું. ગાયકવાડે એના ઉપરની ખંડણી પણ કાયમ માટે માફ કરી આપી હતી, માત્ર બહુ નાની રકમ નજરાણા તરીકે લેવાની કરી હતી. ઈ.સ. ૧૮૦૭-૦૮ માં થયેલા કર્નલ
કરવાળા કેલકરાર વખતે લાઠીમાં સુરસિંહજી હતા, જે દમાજી ગાયકવાડના સસરા લાખાજી પછી સત્તા પર આવ્યો હતો. • ૩. પાલીતાણાના ગૃહિલ
સરતાનજી ૨ જાને ઈ.સ. ૧૭૬ માં પાલીતાણા પાસે દગો કરી એના એક ભાયાત અલુભાઈએ મારી નાખ્યો અને ગારિયાધાર(રાજધાની)ને કબજે લીધેદરમ્યાન રાજધાની ગારિયાધારથી ખસેડી પાલીતાણું લાવવામાં આવી. આની સામે થવા સરતાનજીના નાના ભાઈ ઊનડજીએ આદર(તા. લાઠીદામનગર)ના ઓઢા ખુમાણની સહાય માગતાં એણે આવી અલુભાઈને ખતમ કરી ઊનડને પાલીતાણાની ગાદીએ બેસાડવો. ઓઢાની મરજી ઊનડજી પાસેથી રાજ્ય છીનવી લેવાની હતી, પણ ઊનડજીએ એની એ મેલી મુરાદ બર આવવા ન દીધી અને એને ત્યાંથી હાંકી કાઢયો.
આ પૂર્વે આપણે જોયું છે કે ઊનડજીને ભાવનગરના વખતસિંહજી સાથે સંઘર્ષ થયેલું. એને પીઠા ખુમાણ સાથે પણ અણબનાવ થયેલ. વખતસિંહજીનો વેવાઈ, ગંડળનો કુંભોજી આમાં વચ્ચે આવ્યો અને વખતસિંહજી અને ઊનડજી વચ્ચે સમાધાન કરી આપ્યું. આ પૂર્વે વખતસિંહજીએ પાલીતાણાનું ગારિયાધારનું પરગણું લૂંટી ઉજજડ કરી નાખેલું. વખતસિંહજી સાથેના સતત સંઘર્ષને કારણે આર્થિક સંકડામણ સતત થયેલી આથી ઊનડજીએ અમદાવાદમાં નગરશેઠ વખતચંદ ખુશાલચંદ પાસેથી કરજે નાણું લઈ કામ ચલાવ્યું હતું, ઈ.સ. ૧૮૨૭–૧૮ ના કર્નલ વોકરના કરારમાં ઊનડજીનો પણ સમાવેશ થઈ ગયો હતો.૩૧
