Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
૧૯૨] મરાઠા કાલ
[ પ્ર. અને એની આસપાસને પ્રદેશ લુંટી લીધે. શિવરામગારદીએ શિહેર ઉપર હલે. લઈ જવાનું માંડી વાળી ખંડણી ઉઘરાવવા ચાલતી પકડી.
રાજુલાના ભેળા ધાકડાને ભાઈ ભામે વખતસિંહજીથી ડરતો તેથી જૂનાગઢના નવાબ હમીદખાનની મદદ માગવા ગયો. રાજુલાના થડે ભાગ આપવાની કબૂલાતથી નવાબે થવું સૈન્ય મોકલ્યું. પણ ત્યાંના બેલીએ મામૈયાને હરાવી કાઢયો, એટલે નવાબે વધુ સૈન્ય કહ્યું. બેલની સંખ્યા ઓછી હોઈ કિલ્લે સેપી દેવો પડ્યો. આ વાતની ખબર પડતાં વખતસિંહજીએ એક ભાયાત. કાયાભાઈને મોકલ્યો. એણે મહવે જઈ ત્યાંના એક અંતાજી નાગરને અને દેઢસો જેટલા સવારેને લઈ રાજુલા જીતી લીધું. આના સમાચાર મળતાં નવાબે દુભાયેલા કાઠીઓ વગેરેનું બળ મેળવી મેટા રીન્ય સાથે પ્રથમ કુંડલા પર ચડાઈ. કરી એ જીતી લીધું. પછી રાજુલા ૫ર ચડાઈ કરી, જેમાં અંતાજી અને કાયાભાઈ ભરાઈ જતાં કિલ્લે નવાબને હાથ આવી ગયા. ત્યાંથી કાઠીઓની ઉશ્કેરણીથી નવાબ ભાવનગર ઉપર ચડાઈ કરવા આગળ વધ્યો ત્યારે વખતસિંહજી પણ એના સૈન્યને ખાળવા આગળ વધે. વરલ (તાશિહેર) આગળ બંને સૈન્ય અથડાયાં, પણ કોઈની જીત ન થઈ. નવાબ તેથી લાઠી તરફ વળ્યો. વળી પાછું સૈન્યને કાઠીઓની ઉશ્કેરણીથી ભાવનગર તરફ વાળ્યું. ઢસામાં વખતસિંહજીને મુકાબલે થયે. દરમ્યાન વખતસિંહજીના બનેવી જેઠવા રાણાએ વચ્ચે પડી સમાધાન કરાવી આપ્યું. એથી વખતસિંહજી જૂનાગઢના. નવાબને જોરતલબી આપે અને નવાબ કંડલા લીલિયા રાજુલા વગેરે ઉપર હક્ક છોડી દે એમ ઠર્યું. નવાબ ધાંધલપુર (પંચાલ) તરફ વિદાય થયો અને વખતસિંહજી ભાવનગર તરફ (ઈ. સ. ૧૭૮૬). આમ બે મેટાં રા . વચ્ચેના સંઘર્ષને અંત આવ્યો.
હવે વખતસિંહજીને લાગ્યું કે કાઠીઓ સાથે વેર રાખવામાં વધુ સાર: નથી. ઈ.સ. ૧૭૯૭ માં ચિત્તળ અને એની આસપાસના પ્રદેશ ત્યાંના કંપા વાળને પાછા આવે, એ શરતે કે કંપા વાળાએ ખાસ કરી કુંડલાના ખુમાણેને આશરો. ન આપો. હવે ખુમાણોને કોઈ આશરે ન રહ્યો તેથી ગુંદરણાને બાલે અને લેમે ખુમાણ તથા ખારાપત તાબે થયા તેમ બીજા પણ કાઠીઓ તાબે થયા. જસદણ સાથે સલાહ થઈ, જસદણની પ્રજાને ભાવનગર રાજ્યમાં થઈ વગર જકાતે માલ લઈ જવાની છૂટ હતી તે રદ થઈ. ઈ. સ. ૧૭૯૮માં ગઢડા અને બેટાદના ખાચરને પણ પિતાનાં રાજ્યોને છેડે હિસ્સો પરત મળ્યો. આ શાંતિ
