Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
સમકાલીન રાજ્ય
1 ૧૯૭ જસદણ ઉપર હુમલો કર્યો. આવડા મોટા લશ્કર સામે નહિ ટકી શકય માની વાજસૂર ભાવનગર નાસી ગયો, જ્યાં વખતસિંહજીએ એને આવકાર કર્યો. જામે જસદણને લૂંટયું, બાળ્યું ને કબજે લઈ ત્યાં થાણું મૂકી નવાનગર તરફ વિદાય લીધી. એ પછી જ્યારે જ છ જામના પુત્રના લગ્ન વખતે વાજસૂરે માન કોટનો કિલે જામને આપ્યો ત્યારે એને જસદણ પાછું મળ્યું. પછીથી કાઠીઓએ - ભાવનગરને વખતસિંહજી સામે સંયુક્ત મોરચે માંડવો ત્યારે વાજસૂર અને વખતસિંહજી વચ્ચે પણ સંઘર્ષ થયો. એ વખતે વખતસિંહજીએ ચિત્તળ પર ચડાઈ કરી હતી અને જસદણને કબજે કરી એને લૂંટયું હતું. એનું ઈ.સ. ૧૮૧૦ માં અવસાન થતાં એના પછી ચેલે ખાચર જે જસદણની ગાદીએ આવ્યો. એ સરળ સ્વભાવનો રાજવી નીવડવો.૩૪
૮ઈડરને રાઠોડ વંશ ઈ. સ. ૧૭૫૫ માં મરાઠાઓને સહાય કરવા જતાં મુઘલ સત્તા ઉપર મરાઠાઓનો વિજય થયો અને અમદાવાદમાં દરબાર ભરવામાં આવ્યું ત્યારે શિવસિંહજીને પણ બોલાવવામાં આવ્યું. શિવસિંહજીએ આ પ્રસંગે પેશવાને ત્રણ ગામ આપ્યાં.
- ઈ. સ. ૧૭૬૬ માં વડોદરાના દામાજીરાવ ગાયકવાડે રહેવર રાજપૂતો અને પિળાના રાવ વગેરેની ઉશ્કેરણીથી ઈડર ઉપર આક્રમણ કર્યું ત્યારે સામનો કરવો મુશ્કેલ જણાતાં રાવ અને સરદારો દાંતા અને પિોશીનાની વચ્ચેના ડુંગરાએમાં જતા રહ્યા અને ત્યાં રહી મરાઠાઓ પર હલે કરવા લાગ્યા. ત્યાં પણ -મરાઠાઓની ભીંસ વધતાં મેવાડ ચાલ્યા ગયા. મરાઠાઓ ગામડાં તૂટતા ઈડર ભણી આવ્યા અને સમાધાન માટે શિવસિંહજીને લાવ્યા. દસ્તાવેજ તયાર થયો તેના પર ચાંદરણીના ચાંપાવત સૂરજમલ સિવાયનાઓએ સહી કરી. સુરજમલે વાંચવાના બહાને એ દસ્તાવેજ લઈ ફાડી નાખ્યો અને એ દરબારમાંથી ચાલ્યો ગયો. દાજીરાવે અન્ય સરધરાની મદદ લઈ ચાંદરણી ઉપર ચડાઈ કરી. પરિણામે સૂરજમલ ડુંગરાઓમાં ચાલ્યા ગયા. મરાઠાઓને અને શિવસિંહજીને બધાને આ ધાંધલને કંટાળો આવતાં સમાધાન થયું -અને શિવસિંહજીએ નજરાણુની થોડી રકમ આપવાનું કબૂલી ઝઘડો શમા.
મરાઠા પાછા તે ગયા, પણ અમનગર મોડાસા વગેરે સંખ્યાબંધ સ્થાનોમાં થાણાં મૂકી ગયા હતા. શિવસિંહજીએ ઈડરમાં સ્થિર થયા પછી ધીમે ધીમે મોટા ભાગનાં થાણુ ઉઘડી મૂક્યાં. ચાંદરણીના સૂરજમલને એની નિમક
