Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
૧૮૮ ]
મરાઠા કાલ
-
[ 5.
- જુને એક નેકર – મેરુસિંહ નામનો વૃદ્ધ જમાદાર પિતાને થયેલા મનદુઃખને
કારણે ગયો. ત્યાં રહી ભવજીએ અંગ્રેજ રેસિડન્ટ માઈસને અરજ કરી કે - રાણે તેમ હું બંને કુંડળના સરખા હકકદાર છીએ, છતાં રાણે બધી મિલકત બચાવી પાડ્યો છે, પણ હું એ ગામ અંગ્રેજ સત્તાને બક્ષિસ કરવા ચાહું છું. રાણું જગતસિંહને આની જાણ થતાં અંગ્રેજ સત્તાને રાજ્યની પેદાશમાંથી સાત આની ભાગ આપવાનું જણાવી પક્ષમાં લેતાં ભવળ નિરાશ થઈ પાલણપુર રાજ્યમાં દીવાન ફતેહખાનજીને ત્યાં નોકરીમાં રહ્યો. આ પછી રાણાએ - ભવને કરણપુર ગામ કાઢી આપી સંપ કર્યો. ૨૭
૩. સુંથના પરમાર
બદનસિંહજી સંભવતઃ ઈ. સ૧૭૮૪ માં અવસાન પામતાં એનો પાટવી કુંવર શિવસિંહજી ગાદીએ આવ્યો. એના સમયમાં ઈ. સ. ૧૮૦૩ માં કંપની સત્તા તરફથી કમાન્ડિંગ કર્નલ મરે આવ્યો તેની સાથે મૈત્રી કરાર કરવામાં આવ્યા, પણ ગવર્નર જનરલ કેનવોલિસ રાજપૂત રાજાઓ સાથે દોસ્તી બાંધવાની વિરુદ્ધ હતો એટલે કરાર રદ થયા. શિવસિંહજીના અવસાને એને પાટવી કેસરીસિંહ ગાદીએ આવ્યો.૨૮
૫. ગૃહિલ વંશ ૧. ભાવનગરના હિલ
ઈ. સ. ૧૭૫૯ માં સુરતના સીદી નામના કિલ્લેદાર પાસેથી અંગ્રેજોએ - સુરતનો કિલ્લો તેમ બંદર જીતી લીધાં ત્યારે ભાવસિંહજીએ ખંભાતના નવાબ
સામે રક્ષણ મેળવવા અગાઉ ભાવનગર બંદરની આવકને ચોથે ભાગ આપવા વિશેના સીદી સાથે કરેલા બંદરી વેપારના કરાર ઈ. સ. ૧૭૬૦ માં કબૂલ ક્ય.
એ જ વર્ષમાં ૮૧ વર્ષની વયે એનું અવસાન થતાં એને મેટો પુત્ર અખેરાજજી ગાદીએ આવ્યો.
ઘેઘા ઈ. સ. ૧૭૫૮ માં અમદાવાદ સાથે મરાઠાઓને મળ્યું હતું, પણ મોમિનખાને એનો હવાલે ન આપ્યો એટલે મરાઠા ચડી આવ્યા તે સમયે અખેરાજે સહાય કરી ઈ. સ. ૧૭૮૪ માં ઘોઘા મરાઠાઓને અપાવ્યું. આ કારણે અખેરાજજીની કેટલીક ખંડણ પેશવાએ ઓછી કરી હતી અને દર વર્ષે "ભાવનગરની ત્રણથી ચાર હજારની જકાત લેવાતી હતી તે પણ લેતી બંધ કરી હતી. ખંભાતના નવાબનો હવે ભય રહ્યો નહિ.
