Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
૧૮૪ ]
મરાઠા કાલ
[ »
મેટો કુમાર અમરસિંહજી સત્તા પર આવ્યો. ઈ. સ. ૧૮૦૫ માં વઢવાણ અને ધ્રાંગધ્રા વચ્ચે બકરીની લડાઈ તરીકે જાણીતી લડાઈ થઈ, જેમાં ધ્રાંગધ્રા પક્ષે ચૂડા લખતર સાયલા અને લીંબડી આવતાં વઢવાણ પર સંયુક્ત આક્રમણ કરવામાં આવ્યું હતું. ૧૩ ઈ. સ. ૧૮ ૦૭–૮ માં કર અને ગાયકવાડને સરદાર બાબાજી આપાછ ખંડણીને આંકડો નક્કી કરવા આવેલા.
વોકર સેટલમેન્ટ પ્રમાણે કાયમી જમાબંદીને આંકડે પણ નક્કી થયો. ઈ. સ. ૧૮૧૪માં કોળી અને ઝાલા ભાયાતો પાસેથી ઝીંઝવાડા પરગણું લઈ લીધું, પણ પછી વિઠ્ઠલરાવે એ ઈ. સ. ૧૮૧૮-૧૯ માં સંભાળી લીધું. અમરસિંહજીના સમયમાં જાટ મિયાણા તેમ અન્ય તફાની લેકેના હુમલાથી રાજ્ય તંગ સ્થિતિમાં આવી ગયું હતું. ૧૪ ૨. લીંબડીના ઝાલા
લીંબડીમાં રાજધાની વિકસાવી હરભમજી કાઠીઓ સાથે સંઘર્ષમાં પડ્યો હતો. જસદણ અને પાળિયાદ વગેરેના કાઠીએ અંબાજી યાત્રા કરવા ગયેલા હરભમજીની ગેરહાજરીમાં લીંબડી ઉપર હુમલો કર્યો. આની જાણ થતાં હરભમજીએ તાબડતોબ લીંબડી આવી કાઠીઓને હરાવી હાંકી કાઢયા. ઈ. સ. ૧૭૬૫ માં ખંડણી ઉઘરાવવા વઢવાણમાં છાવણી નાખી પડેલી ગાયકવાડી સેનાને શિકસ્ત આપેલી ૧૫ ૧૭૬૫–૭૮ માં વઢવાણના ચંદ્રસિંહજી સામે યુદ્ધ થયાનું વઢવાણની વિગતમાં અપાયું છે. ઈ. સ. ૧૭૮૭ માં હરભમજીનું અવસાન થતાં એને કુમાર હરિસિંહજી ગાદીએ આવ્યા. હરિસિંહે લીબડીની કિલ્લેબંદી પૂરી કરી ૧૮૦૦ માં બરવાળાનો કોટ બંધાવ્યું. બાણાના જતોએ ધાંધલ શરૂ કરેલી ત્યારે જૂનાગઢની મદદથી એમને શિકસ્ત આપી હતી. ૧૪ કર્નલ વેકર અને ગાયકવાડી સરદાર બાબાજી ૧૮૦૭-૦૮ માં આવ્યા અને સૌરાષ્ટ્રના રાજાઓની ખંડણી નક્કી કરી ત્યારે લીંબડીની ખંડણીનો આંકડો પણ નકકી કરવામાં આવ્યો હતો. ૧૭ છે. વાંકાનેરના ઝાલા
ઈ. સ. ૧૭૪૯ માં સત્તા પર આવેલા ભારાએ સાયલાના સેસાજીની મદદથી ધ્રાંગધ્રાને કબજે જાળવી રાખેલે. સેસાઇએ થોડા સમય માટે હળવદને કબજે કર્યો હતો, પણ બાવળીના કલાજીની મદદથી એને હઠાવાતાં કબજે ટૂંકમાં જ જતે કરવો પડ્યો હતો, પણ ધ્રાંગધ્રા મળ્યું નહિ.૧૮ એના સમય માં કોઠી-કુંદણીના કાઠીઓ વાંકાનેરના પ્રદેશમાં લૂંટફાટ કરતા હતા તેમને અટકાવવા જૂનાગઢના દીવાન અમરજીની સહાય મેળવી, કાઠીઓની પાછળ
