Book Title: Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal
Author(s): Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
View full book text
________________
[ પ્ર..
૧૭૦ ]
વિચાયુ અને દીવાનના ભાઈ કારાને અંજારથી નાનુ સૈન્ય લઈ ખેાલાવી મગાવ્યા. રાજમહેલમાં એણે આક્રમણ તે કર્યું, પણ રાવના પડાણાએ પ્રબળ સામના આપ્યા, જેમાં કારાના બધા સૈનિક માર્યાં ગયા. આ બધા સૈનિકાને મુસ્લિમ પદ્ધતિએ રાવે ટાળ્યા. આને કારણે હિંદુ અમલદારો અને વસ્તીમાં પણ ભારે ગભરાટ ફેલાઈ ગયા. આ સ્થિતિના લાભ લઈ કેટલાક ભાયાત પેાતાની જાગીરમાં સ્વતંત્ર થઈ ગયા. મેઘજી, શેડ અને ખીજાઓએ રાવને કાબૂમાં લેવા નિશ્ચય કર્યો. એક દિવસ જ્યારે રાવે હિંદુ મંદિશ તેડી નાખવાને આદેશ આપ્યો ત્યારે મેજી શેઠ અને અન્ય અધિકારીએએ રાજગઢી ઉપર એકાએક હુમલા કર્યાં. રાવ ટકી ન શકતાં મહેલના અંદરના ભાગમાં છુપાઈ ગયા. મેશ્વજી શેઠ એક ખરા સૈનિકના જુસ્સાથી પોતાના માણસા સહિત રાજમહેલને દિવસેા સુધી ઘેરા ધાલીને ત્યાં રહ્યો. રાવના પડાણા પાતાની લાચાર સ્થિતિ જોઈ તાબે થયા અને ઈ. સ. ૧૭૮૬ માં રાયધણજીને કેદ કરવામાં આવ્યા. મેઘજી શેઠે રાવના નાના ભાઈ પૃથુરાજને સત્તાસૂત્ર સેાંપ્યાં અને જે ભાયાત સ્વત ંત્ર થઈ ગયા હતા તેને પણ મનાવી લીધા. મેઘજી શેઠને હંફાવવા આંતરિક ષચક્ર ચાલ્યું. એ ડગ્યા નહિ. રાજ્યના છે અધિકારીઓએ રાયધણજીને મુક્ત તે કરાબ્યા, પણ એક નાની ટુકડી ધરાવનારા ફતેહમામદ નામના બહાદુર જમાદારે એને કેદ કરી લીધા. એ પેાતે મુસ્લિમ હોવા છતાં રાવ મુસ્લિમ બને એવું સ`થા ઇચ્છતા નહાતા.
મરાઠા ફાલ
'
રાવના ફરી પકડાઈ જવા પછી ડૈાસલ વેણુ નામા એક અધિકારી રાજ્યમાં સત્તાધારી બન્યા હતા. એણે જમાદાર ફતેહમામદને ૨૦૦ ઘેાડેસવારેાની સરદારી આપી. આ જમાદારે પોતાની કુનેહબાજીથી રાજ્યમાં સ્થિર સત્તા રચવામાં જહેમત ઉઠાવી અને આંતરિક ઝઘડાઓને સમાવ્યા. જે પૃથુરાજ એક વાર ફતેમામદ ઉપર તલવાર કાઢી ધસી ગયા હતા તેને પોતાને ઉશ્કેરનારાઓનું આ કાવતરું હતું એવું માલૂમ પડતાં એ જાતે ફતેહમામદ પાસે ગયા અને એણે એની માફી માગી, છતાં આ બેઉ વચ્ચે મનમેળ નહેાતે. ખટપટિયાઓની ખટપટથી કેટલીક ધાંધલ ઊભી થઈ હતી. પૃથુરાજજી વગેરેએ બીજા સાથીદારાની મદદથી ભૂજ ઉપર હલ્લો કરી કબજો લીધેા એટલે ફતેહમામદે રાવને કેદમાંથી મુક્ત કરી દીધા, પૃથુરાજે હંસરાજ નામના ઈસમને દીવાન બનાવ્યા, પણ એ ઇ. સ. ૧ ૦૧ માં અવસાન પામતાં રાયધણુજીને ફરી ભૂજની સત્તા મળી. હંસરાજ દીવાન તરીકેઃ ચાલુ હતા. રાવ હંસરાજને મારી નાખવાની વેતરણમાં હતા તેવામાં હંસરાજે માંડવીની મદદ મગાવી રાવને કેદ કરી લીધેા. આ આંતરિક ઝઘડામાં રાવ
