________________
આપતી, બળતણ આપતી, ગૌમૂત્ર આપતી, વત્સ આપતી, નંદી આપતી, વૃષભ આપતી.
| ચિંતામણિ રત્નો અવશ્ય ગઈગુજરી બન્યાં હતાં, પણ પુરુષાર્થી આદમીઓએ પહાડનાં પેટાળ, ગિરિકંદરાઓ ને ગાઢ અરણ્યો ફોડી–વીંધી સુંદર મણિ હાથ કર્યા હતા. એ પ્રકાશ આપતા, ઉષ્મા આપતા, દેહને શણગાર આપતા, અગ્નિ આપતા, અસ્ત્રનું કામ કરતા અને કરડનારાં ને ફાડી ખાનારાં જાનવરો સામે મંત્ર-ઔષધિનુંય કામ સારતા.
પિતાજીએ આ સંસારને સ્વાયત્ત બનાવ્યો હતો, નિરુદ્યમી સમાજને ઉદ્યમનું નવલોહી આપ્યું હતું. એક જ માતાને પેટે જન્મ ધરવો, નાનપણમાં ભાઈ-બહેન જેમ રમવું, મોટપણે પતિ-પત્ની તરીકે જીવવું ને છેલ્લે માતા-પિતા બની માત્ર એક સંતાન-યુગલને જન્માવી અનિવાર્ય મોતને મરવું : આવો યુગલોનો નિર્દક યુગલિક યુગ આથમી ગયો. ભોગભૂમિનો એ યુગ આવ્યો. એ યુગ પર પણ સંધ્યા બેઠી, ને આજે કઠિન કઠોર કર્મભૂમિના દિવસો આવ્યાપરિશ્રમી, પ્રારબ્ધી, સફળ-અસફળ, આશ-નિરાશભર્યા !
છતાં ભગવાન ઋષભદેવે તો નવજીવન આપ્યું એમાં. અસિ, મસિ ને કૃષિથી એ યુગને કેવો ઉલ્લાસમય બનાવ્યો ! માણસ સંસ્કારી જીવન જીવવા લાગ્યો, જીવવાનો અર્થ સમજ્યો, જીવનની સુવાસનો શોખીન બન્યો. દુઃખમાંથી આવેલું સુખ અતિ મીઠું લાગ્યું. અનેક પ્રકારના જીવનધર્મો એણે વિકસાવ્યા.
ભગવાન વૃષભધ્વજે સંક્ષેપમાં એક જ સંદેશ આપ્યો : “શક્તિમાન બનો, પછી પ્રકૃતિ તમને આપોઆપ લાડ લડાવશે, પૃથ્વી, પાણી, તેજ, વાયુ ને આકાશ તમારાં સેવક બનશે. જીવનના મહાવિજયો માટે પરાજય ને વિપત્તિની સીડી તો ચઢવી જ પડે. મોં કટાણું કર્યા વગર એ હોંશે હોંશે ચડો !”
આત્મનિમજ્જનમાં ડૂબેલા ભરતદેવના ઓષ્ઠ સખત રીતે બિડાયા. તેમને થયું, ભગવાન ઋષભદેવે સ્થાપેલા આવા પ્રતિભર્યા અને પ્રતીતિભર્યા રાજશાસન સામે આ દ્રોહ !
એ જરા વધુ ઊંડા ઊતર્યા. આ માનવશાસનની સંસ્કૃતિ માટે માત્ર પિતાજીનો જ કાં ઋણસ્વીકાર કરવો ? પોતાના સમસ્ત કુલકર વંશે આ માટે સતત જાગૃતિ ને શ્રમ સેવ્યાં છે.
સવી જીવ કરું શાસનરસી ૧૧
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
