________________
ખાઈને પેલે પાર સજ્જ થઈને ઊભી રહેલી સેના પણ ઘડીભર આ અગ્નિજ્વાલાઓથી હેબતાઈ ગઈ. અત્યાર સુધીના વિજયો બહુ સરલ બન્યા હતા. પણ, અહીંના અધિષ્ઠાતા કૃતમાલદેવે કહ્યું હતું તેમ, હવે જ ખરી મુશ્કેલીનો સામનો કરવાનો આવશે, એમ સહુને લાગ્યું.
જ્વાળાઓ આગળ વધી. પૃથ્વી, આકાશ ને પાણી ત્રણે લાલ અંગારા જેવાં બની ગયાં. સહુને ડર લાગ્યો કે હમણાં ભરખ્યા કે ભરખશે ! પણ એ જ્વાળાઓ થોડે આવીને થંભી ગઈ.
લાલ રંગનો કોઈ અજગર પહાડની ગુફામાંથી નીકળીને સરિતાના પેટાળમાં સરતો હોય તેમ, એ જ્વાળાઓ સિંધુ નદીનાં પાણીમાં પ્રવેશ કરવા લાગી, ને એમાં વિલીન થવા લાગી.
અજબ એ દૃશ્ય હતું. પૃથ્વીનાં પ્રલયંકારી તત્ત્વો એકબીજાંને ગળી જવા મથી રહ્યાં હતાં. અગ્નિ જળનું આચમન કરવા માગતો હતો. જળ અગ્નિને ગર્ભવતી સ્ત્રીની જેમ ઉદરમાં ભરવા માગતું હતું.
પ્રાકૃતિક તત્ત્વોનો આ દ્વંદ્વખેલ ઠીકઠીક સમય ચાલ્યો. પણ પછી તમિસ્રા ગુફાનું દ્વાર સાવ સ્વચ્છ બન્યું. બુઝાયેલા અંગાર ને રાખોડી સિવાય ત્યાં કંઈ ન રહ્યું. થોડી વારમાં ગૃહપતિરત્ન એ પણ સ્વચ્છ કરી દીધું.
અપૂર્વ એવા જયનાદ સાથે ભરતદેવે એમાં પ્રવેશ કર્યો. તેઓ ગજરત્ન પર આરૂઢ થયેલા હતા. એમણે પ્રકાશ માટે મસ્તક ૫૨ ચૂડામણિ ધારણ કર્યો હતો. એ ઘણા અંતર સુધી નિર્મળ પ્રકાશની ચાદર બિછાવતો હતો.
સેનાપતિ સુષેણ ને મંત્રીરાજે પણ મણિ પહેર્યો હતો. મહિનાઓના ઉપવાસી ભગવાન વૃષભધ્વજને ઇક્ષુરસ આપી મહાપુણ્ય હાંસલ કરનાર શ્રેયાંસકુમારનો પુત્ર જયકુમાર પણ સૈન્ય લઈને વૈતાઢ્યની ચઢાઈમાં આવી મળ્યો હતો. એનું સ્થાન સેનાપતિ સુષેણ સાથે હતું. એણે પણ ચૂડામણિ ધારણ કર્યો હતો. અને નાના નાના ચૂડામણિ તો અનેકે ધારણ કર્યા હતા.
દિવસોથી ઘોર અંધકારમાં રહેલી ગુફા પ્રકાશનાં પહેલાં કિરણોથી વ્યાકુલ બની ગઈ. ત્યાં વસતાં જીવજંતુ નાસભાગ કરવા લાગ્યાં. ત્યાં તો સળગતી મશાલોની પંક્તિઓ લઈને કાણિીરત્ને ગુફાનો કબજો લીધો. ગુફાની બે બાજુઓને કાકિણીરત્ન અજવાળે, અને નીચે-ઉ૫૨ મણિઓનો પ્રકાશ વેરાય; સહુને લાગ્યું કે સૂર્ય ને ચંદ્ર પોતપોતાનાં ગ્રહનક્ષત્રો સાથે અહીં આવીને ચક્રવર્તીની સેવામાં ખડા થયા છે !
૧૧૨ * ચક્રવર્તી ભરતદેવ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
