________________
‘મહારાજ ! વીફરેલા હાથીઓને નાથી શકે, વકરેલા ગેંડાને નસાડી શકે, વિકરાળ વનેચરોને વશ કરી શકે, ને ઘનઘોર અરણ્યો ને આભઊંચા હિમછાયા પર્વતોને ૨મતવાતમાં વીંધી શકે તેવું એ નારીરત્ન છે !’
‘તમારી વાત હું સાચી માનું છું, પણ એની ગરજ સારે એવા એક નહિ, બબે સેનાપતિ મારી પાસે છે,’ ચક્રવર્તીએ વાતને મજાકનું રૂપ આપવા માંડ્યું.
‘સ્વામી ! ખુલ્લા ખડ્ગને મ્યાન કરાવે એવું એ જાજરમાન સ્ત્રીરત્ન છે !’ ‘ચક્રવર્તીના મ્યાન કરેલા ખડ્ગને હવે ખુલ્લું કરાવે તેવો કોઈ શત્રુ શેષ નથી. ખડ્ગ જ મ્યાનમાં હોય પછી ખુલ્લું કરવું ને વળી એને મ્યાનમાં કરાવનાર લાવવું એવા બેવડા શ્રમની કંઈ જરૂર ?’ ચક્રવર્તી આડું આડું બોલી
રહ્યા હતા.
‘મહારાજ ! એ નારીરત્ન, સ્વયંશક્તિના અવતાર સમું છે. કઠણ એવા હીરા, રત્ન ને માણેકને ચપટીમાં ચોળીને એની રજ બનાવતું અમે અમારી આંખોએ જોયું છે.’ સૈનિકો સ્વામીને ગમે તે રીતે પ્રસન્ન કરવા ઇચ્છતા હતા.
અયોધ્યાના ભંડારોમાં હીરા, રત્ન ને માણેક હજી સચવાય તેટલી જગા છે. એ કીમતી રત્નોની રજ કરવાની જરૂર નથી. ભલે એ આખાં રહ્યાં ને ધૂળ સાથે ભળે એના કરતાં ભરતખંડની સુંદરીઓના શણગાર બને !’ ચક્રવર્તીના એ શબ્દોમાં હાસ્ય સાથે થોડું દર્દ હોય એમ લાગતું હતું.
‘છ ખંડ ફર્યા, પણ અંધારામાં અજવાળાં પાથરે એવું રૂપ તો અમે અહીં જ નીરખ્યું !’ સૈનિકોની આંખમાંથી એ જાદુઈ સૌંદર્યની પૂતળી કેમે કરીને ખસતી ન હતી !
‘સેનાપતિજી ! જુઓ, તમા૨ા જ સૈનિકો તમારાં જ રત્નોનું અપમાન કરે છે ! શું મણિરત્ન ને કાકિણીરત્ને વૈતાઢ્યની દુર્ગમ તમિસ્રા ગુફામાં અંધારામાં અજવાળાં નથી પાથર્યાં ?' ચક્રવર્તીએ બનાવટી ક્રોધ દેખાડતાં કહ્યું.
‘અમારા સ્વામી મલ્લ-કુસ્તીમાં ત્રિલોકમાં અજોડ છે, એ અમે જાણીએ છીએ. પણ વાક્-કુસ્તીમાં પણ સ્વામી કોઈને પહોંચવા દે તેમ નથી, તે તો આજે જ જાણ્યું, ' સુષેણે ચક્રવર્તીના પ્રશ્નનો અનોખી ઢબથી ઉત્તર વાળ્યો. સૈનિકોની વાતમાં એની ઊંડે ઊંડે સહાનુભૂતિ લાગી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
નીતિશિક્ષણ * ૧૬૧
www.jainelibrary.org
