________________
પણ સુંદરીનો સાહ્યબો હજીય શાંત હતો. અમૃતનો કટોરો હાથમાં લઈને એ જાણે મૂઢ બન્યો હતો ! કોઈ અનેરી મૂંઝવણમાં હાથ હોઠ સુધી પહોંચી શકતા નહોતા. પાસે પાસે છતાં ન જાણે કેટકેટલું વિશાળ અંતર !
ભરતદેવનાં વિષાદભર્યા નેત્રો હજી આકાશના ચંદ્ર ઉપર, જળમાં રમતા તારલિયા પર, તટ પરનાં વૃક્ષો પર સ્થિર થઈ રહ્યાં હતાં. એ હજી ડાહી ડાહી વાતો કરી રહ્યા હતા. એમના કોઈ પણ અંગમાં ચંચળતા પ્રગટેલી દૃષ્ટિગોચર થતી નહોતી !
સૌંદર્યભરી નારીની પુરુષ સામેની એ સ્પષ્ટ હાર હતી. રે સુંદરી ! વ્યર્થ છે આવા પાષાણહૃદયી પુરુષ સમક્ષ આ તારો સૌંદર્યનો ઝબૂકદીવડો લાવવો ! સ્ત્રીના ભર્યા સૌંદર્યમાં કુદરતે એ શક્તિ સંચિત કરી છે, કે પુરુષ વગર શસ્ત્ર હાર કબૂલ કરી લે ! જો પોતાના રૂપમાં સામર્થ્ય હોય તો પુરુષની દેન છે, કે મુખચંદ્ર સિવાય બીજા ચંદ્રની સુંદરતા એ નિહાળે ! અરે, જો સૌંદર્યમાં સાર હોય તો પુરુષત્વ ધરાવનાર કોઈ પણ પુરુષ તારા કે વૃક્ષને જોવા કરતાં સુંદરીના નયનતારાને અને એના મનોરમ રીતે ઊછળતા વક્ષસ્થળને જ ટીકીટીકીને જોઈ રહે ! એ જોવામાં જ જીવનને ધન્ય લેખે !
રે સુભદ્ર ! ભલે તારું સૌંદર્ય જગવિખ્યાત હોય, ભલે તું જગજ્જતા સુંદરી હો, પણ અહીં તારી હાર સ્પષ્ટ છે! સખીઓ મનોમન વિમર્શ કરી રહી; વળી પરસ્પર સંકેત કરતી વાર્તાલાપ કરી રહી : “અરે ! સાંભળ્યું છે કે આ ચક્રવર્તી જેમ તીર ચલાવવામાં કુશળ છે, તેમ નયનનાં તીર પણ કુશળતાથી ચલાવે છે. એના સૈન્યમાં ન જાણે કેટલીય સુંદરીઓ કેવળ એના જ નામ પાછળ દીવાની બનીને બેઠેલી છે! પ્રેમના પ્રસંગમાં સ્ત્રીને માનિની જોઈ છે, ધૃષ્ટ પણ જોઈ છે, આસક્ત પુરુષ પાસે પોતાની ચરણોપાસના કરાવતી પણ નીરખી છે, પણ પુરુષને આવો માની ને ધૃષ્ટ તો આજે જ જાણ્યો !” એક ચતુરાએ મનની વાત કરી.
“પૃષ્ટ નહિ પણ શરમાળ હશે. રે દેવી સુભદ્રાના સૌંદર્ય પાસે તો પાષાણ જ સ્થિર ને સ્થિતપ્રજ્ઞ રહી શકે ! ચાલો, હંસ ને હંસીને એકલા મૂકીએ. કદાચ એકાંતમાં એમની વાચા ઊઘડે ને પાંખો પ્રસરે !” સરખી સાહેલીઓએ નિર્ણય કર્યો.
‘ઉચિત જ છે. ચાલો, આજનો ધર્મ–પલાયનમ્” અને આમ કહેતી ૧૯૮૪ ચક્રવર્તી ભરતદેવ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
