________________
આ સ્નેહની સૃષ્ટિમાં કોઈ એકલું નહોતું, પછી આ યુગલ એકાકી કાં રહે? ભરતદેવ દેવી સુભદ્રાની સામે જોઈ રહ્યા. મન જાણે મનને પોકાર પાડી રહ્યું.
એવામાં સૂર્ય આથમી ગયો. ગોવાળની વાંસળી છેલ્લા સૂર મૂકીને હવામાં વિલીન થઈ ગઈ, ને કુંજમાં ધીરે ધીરે અંધકાર પ્રસરવા લાગ્યો. એકાએક કુંજનું પશ્ચિમ દિશાનું દ્વાર ખૂલી ગયું ને હવાની શીતલ લહરીઓ વાવા લાગી. દેહમાં ધીરે ધીરે શીત વ્યાપવા લાગી. સુભદ્રાદેવી ધ્રૂજી રહી. ભરતદેવ પણ વસ્ત્રોને દેહ સાથે વેષ્ટિત કરવા લાગ્યા. રાત એવી ઠંડી થતી જતી હતી કે વેલી ને વૃક્ષ બંને થરથર કાંપતાં હતાં.
ન જાણે ગંગાતટની ઋતુ કેવી હશે, કે એકાએક હિમરાત્રિનો ઉદય થયો! ઠંડી તે કેવી, વગર શત્રે ગાત્રેગાત્ર ભેદી નાખે તેવી ! ચક્રવર્તીના પગ પાસે રમતું કબૂતર-યુગલ એકદમ ઊડીને માળામાં જઈને લપાઈ ગયું.
ચક્રવર્તી યુગલ આ દશ્ય જોઈ રહ્યું.
વાનર રમતા હતા. તેઓએ પણ પોતપોતાની જોડી શોધી કાઢી, ને એકાંત શોધવા કૂદ્યાં. એમને હૂંફની જરૂર હતી. કોઈ ગુફામાં પ્રવેશી ગયું, કોઈ ઝાડની ઘટાઓમાં લપાઈ ગયું.
ભેદ હતા ત્યાં અભેદનું સામ્રાજ્ય પ્રસરી ગયું.
ગંગાદેવી થોડે દૂર વિણા બજાવતી બેઠી હતી. ઠંડી રાત, હિમ જેવો વાયુ, રાત્રિનું એકાંત અને એમાં ધીરા ધીરા વિજોગણના દર્દભર્યા સૂર: ગંગાદેવી ગજબ કરી રહી હતી ! બિચારાં વિયોગીઓને તો એકલાં રાત કાઢવી મુશ્કેલ હતી.
ચક્રવર્તી-દંપતી તારામૈત્રક રચી રહ્યાં. હાથ પ્રસારવા જેટલું અંતર હતું. પણ જાણે કાળાન્તરનું છેટું પડ્યું હતું ! સ્ત્રીની આંખમાં અસહાયતા ઊભરાતી હતી; પુરુષની આંખમાં નિરાધારતા ભરી હતી.
અચાનક બંનેના પગ પાસેથી એક સર્પયુગલ પોતાના દર તરફ ધસમસતું નીકળ્યું. આમ અસૂરું કરવા બદલ પોતાની નગરી રાણી સર્પિણીને ઠપકો આપતો હોય, એમ સર્પરાજ વારંવાર પોતાની ફેણ એના મોં પર પછાડતો હતો.
પુરુષ ઝેરી જીવોમાં પણ વ્યાપેલી સ્નેહવેદના નીરખી રહ્યો. સ્ત્રી પણ હવે સ્વસ્થ ન રહી શકી. એ ગદ્ગદ કંઠે બોલી ઊઠી: “મુજ અભાગણી સિવાય ૨૦૪ ચક્રવર્તી ભરતદેવ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
