________________
હતો મધુર; બીજો હતો મધ્યાહનો વિનમિરાજ ને નમિરાજમાં એ ફેર દેખાયો.
માંડી મીટ ન મંડાય તેવો ઉગ્ર.
મિરાજે આવીને સુભદ્રાની પાસે આસન લીધું. જાણે એક પૂર્ણિમાની બે બાજુ બે સૂર્ય આવીને બેઠા. નિમરાજે આટલી શીઘ્રતાથી પોતાને બોલાવવાનું કારણ પૂછ્યું. સુભદ્રાએ અત્યંત મિષ્ટ સ્વરે બધી વાત કરી, ને રાજદૂત તરફ આંગળી ચીંધતાં કહ્યું : ‘ભરતદેવ આપણી સીમા પાસે આવી ગયા છે. આ એમના કૂત આપણને એમની પાસે તેડી જવા આવ્યા છે.’
‘વારુ, પણ ભરત પોતે જ અહીં આવ્યા હોત તો ?’ નિમરાજે લાગલો જ પ્રશ્ન કર્યો. એના મોં પર મુસદ્દીવટ દેખાતી હતી.
“એ ન આવ્યા તો આપણે જઈએ, એમાં શું ?’ સુભદ્રાએ કહ્યું.
‘એમાં શું ? સુભદ્રા, તું સ્ત્રી છે. ભરત પોતે ન આવ્યો ને આપણને બોલાવ્યા એનું આંત૨ રહસ્ય હું જાણી શકું છું. થોડા દિવસ પર જ આપણા સૈનિકોને એના સૈનિકોની સાથે ઝપાઝપી થઈ હતી. મોટા ભાઈ તો ભગવાનના માણસ છે, પણ હું તો કાન ને આંખ ચારે તરફ ફેરવતો રહું છું. ભરત વિષે મેં જે સાંભળ્યું છે, તે આપણા માટે સારું નથી, એનાથી તો દૂર રહેવામાં જ સાર છે. હું જાણું છું કે સુભદ્રાને ભરત ૫૨ મોહ થયો છે. ભરતની પાછળ મોહિત થઈને ભટકનારી હજારો સ્ત્રીઓને હું પિછાણું છું. સ્ત્રી તો માત્ર પ્રેમને જ પેખનારી હોય છે. પ્રેમને વખતે એ સત્તા, રુઆબ, વૈભવ, માનાપમાન, એ કંઈ પણ વિચારતી નથી. પણ શું વિનમિરાજ ! આપે પણ એમાં સંમતિ આપી છે ? વિનમિરાજે મસ્તક હલાવી હા કહી.
તમને કોઈને શત્રુ–મિત્રની પિછાણ નથી લાગતી ! ભરતને આપણા પર જો પ્રેમ હતો, તો એ શા માટે મળવા ન આવ્યો ? મેં સાંભળ્યું છે, કે એને ચક્રનું ઘેલું લાગ્યું છે. એણે ચક્રવર્તીનું બિરુદ લીધું છે. ચક્રવર્તીનો અર્થ આપણે માટે અનર્થકારક છે. ચક્રવર્તી એટલે રાજાઓનો રાજા; એણે રાજામાત્રને વશ કરવા જોઈએ. તો શું સામે પગલે જઈને તમારે આવા મહત્ત્વાકાંક્ષી ભરતની સત્તા સ્વીકારવી છે ? એના ચરકિંકર બની બાવા થઈ જવું છે ?’
‘ના,’ વિનમિરાજે કહ્યું.
‘તો રાજદૂત ! આ રહ્યું વિમાન. જાઓ, તમારા રાજા ભરતને અહીં તેડી લાવો. ગઈગુજરી ભૂલી જવા ને એમનું સ્વાગત કરવા માટે અમે તૈયાર છીએ. ગમે તેમ તોય એ અમારા સ્વામીનો પુત્ર છે.’
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
ઘર્ષણ જાગ્યું ઃ ૧૮૧
www.jainelibrary.org
