________________
સુભદ્રાદેવી લગ્નના પ્રારંભિક દિવસોમાં ભરતદેવને આમ નિરુત્સાહ થતા જોઈ ઉત્તેજન આપવા પ્રયત્ન કરી રહી.
પિતાજીનું સૂત્ર છે કે રાજા તે યોગી, યોગી તે રાજા ! સંસાર આખો જીતી આવે, પણ પોતે ન જિતાવો જોઈએ. સંસાર આખો ઘેર લઈ આવે, છતાં પોતે તો નિઃસ્પૃહનો નિઃસ્પૃહ રહે ! વૈભવ સઘળો પાસે હોય, પણ પોતે વૈભવથી વેગળો રહે, એ જ રાજા ! વૈભવી રાજા એટલે વાડ ચીભડાં ગળે એવું; સર્પિણી પોતાનાં સંતાન ખાય એવું : એવો રાજા નરકેશ્વરી !’
સ્વામીનાથ, રણમાં જઈ કોઈ વનમાં જવાની વાત કરે, લગ્નના માહ્યરામાં બેસી કોઈ બ્રહ્મચર્યની વાત કરે એવી તમારી આ વાતો છે ! વખતનાં વાજાં વખતે શોભે. થોડો સમય વીતી જવા દો, કેશ શ્વેત થવા દો, નયનો ઝંખાવાં દો, પછી આ તત્ત્વજ્ઞાન ચર્ચીશું. ચાલો, ગંગાના જળપ્રવાહો આપણને આમંત્રી રહ્યા છે. મારી સખીઓ ત્યાં ઉત્સુકતાથી આપની રાહ જોઈ રહી છે. ચાલો વિહા૨ે !’ હેમની દીવી જેવો પોતાનો હાથ ચક્રવર્તીના કંઠમાં આરોપતાં સુભદ્રાદેવીએ કહ્યું.
‘વીરરસના તપ્ત આકાશમાં સૌંદર્યરસની ભરી વાદળી સમી તું, મને મારા આત્મા જેવી પ્રિય ભાસે છે, સુભદ્રે ! કિન્તુ...'
કિન્તુ ને બિન્દુ ! સંશયમાત્ર નિવારી નાખો આ સ્નેહસરિતાને તીરે ! ‘કિન્તુ’નું અહીં કામ નથી. ચાલો, આજે ગંગાના વિહારે ઊપડીએ. ગંગાદેવી નામની મારી સખી ગંગાતટની સ્વામિની છે. એ ગંગાનાં નીલવર્ણાં જળ સમી સુંદર છે. એને મળવા જઈશું. એ તમારા ગુણોની પૂજક છે.’
સુભદ્રાદેવીએ ભરતદેવનો હાથ ગ્રહ્યો. ઉષા જાણે સહસ્રરશ્મિ સૂર્યને ખેંચી રહી. ભરતદેવ એની સાથે ચાલ્યા. થોડુંએક ચાલીને વળી કંઈક યાદ આવતું હોય તેમ એ ઊભા રહ્યા. અંતરમાં ઓળઘોળ થઈ રહેલી આ સ્ત્રી, સ્વામીની આવી શીતલતા જોઈ અકળાઈ ઊઠી. એના મનમાં ઓછું આવી રહ્યું.
ભરતદેવ જાણે કંઈ યાદ કરતા હોય તેમ બોલ્યા : સુંદરી ! તારું કમનીય સૌંદર્ય મને કર્તવ્યભ્રષ્ટ કરી રહ્યું છે. ભ્રમરને કમળપુષ્પની કેદ અત્યારથી જ મળી કે શું ? સિંધુ ને ગંગાના શેષ નિકૂટો સાધવા જવાનું તો હજુ બાકી છે. એ માટે શીઘ્રાતિશીઘ્ર સેનાપતિ અને મંત્રીને મળવું આવશ્યક છે.
"
‘શીઘ્રાતિશીઘ્ર ?” સુભદ્રાદેવી ભરતદેવના શબ્દોને બે દાંત વચ્ચે ચાવી
ચૌદમું રત્ન ♦ ૧૯૫
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
