________________
પડશે. અને આ દેશની આટલી તો શું, પણ તને સમય હોય ભાઈ, તો માંડીને પૂરેપૂરી વાત કહીશ.” વૃદ્ધાએ વેપારીના હાથમાં સુવર્ણ ધરતાં કહ્યું. એને વેપારી આત્મીય જન જેવો લાગ્યો.
માજી ! સમયની ચિંતા આવાં કાર્યોમાં ન હોય. અજબ તમારો આ દેશ છે. મને અહીંની બધી વાતો કહો. તમારા રાજા કોણ છે, આ તમારું રાજ ક્યારે સ્થપાયું, આ વૃષભધ્વજ કોણ છે – એ વાતોના બદલામાં આ બધાં યંત્રપારેવાં મારી બહેનને રમવા આપું છું. ના કહો તો તમને મારા સમ ! માજી, મનેય તમારો દીકરો જ સમજો !” વેપારીએ કહ્યું.
“ના ભાઈ ! સુવર્ણ તો લેવું જ પડશે. કોઈનું મફત લેવું એ અહીં બહુ લજ્જાનું કામ લેખાય છે. આવ ભાઈ ! આજ તો તું અમારો અતિથિ ! અતિથિ અમારો દેવ ! તને પેટ ભરીને જમાડીશ પણ ખરી ને મન ભરીને વાતો પણ સંભળાવીશ.” વૃદ્ધા વેપારીની વાણીને વશ થઈ ગઈ.
પારેવાંના વેપારીને તો ભાવતું મળ્યું. એણે વૃદ્ધાના નિમંત્રણનો સ્વીકાર ર્યો. છોકરીને એકને બદલે દશ પારેવાં મળતાં એ તો એમાં ગુલતાન બની ગઈ હતી.
વૃદ્ધાએ વેપારીને જમાડીને પોતાના રાજાની વાત માંડી :
ભગવાન વૃષભધ્વજ સહુનું કલ્યાણ કરો ! ભાઈ, ભરતખંડ નામનો એક ખંડ છે. એમાં વૃષભધ્વજ કરીને એક મહાત્મા વસે છે. એમણે દુનિયાને અંધકારમાંથી અજવાળામાં આણી અને માણસને પશુતામાંથી માનવતામાં આપ્યો. આજે જે માનવનો મહિમા તમે જુઓ છો, એ માનવને એમણે ઘડ્યો. એમને જેમ ભરત-બાહુબલી જેવા પુત્રો હતા, એમ કચ્છ-મહાકચ્છને નમિ-વિનમિ નામે પુત્રો હતા. એક વાર કોઈ કારણસર નમિ-વિનમિને એમણે દૂરદેશાંતર મોકલ્યા-- ડાહ્યા દીકરા દેશાવર સારા એમ સમજીને ! આ તરફ એમને થયું કે મેં રાજા બની માણસોને સુખી કર્યા, પણ સુખી માણસોના માથા પર પણ, ચકલીના માળામાં બાજ બેઠું હોય એવું મૃત્યુ બેઠું છે. દૂધના ભર્યા સો ઘડામાં વિષનું ટીપું પડ્યું હોય, ત્યાં સુધી એ ઘડા શા કામના, ભાઈ ? માટે માણસને મોતનો ભય ટળે એવો માર્ગ બતાવું. દરેક સારા કામમાં પહેલો કુહાડો પોતાના પગ પર લેવો પડે છે. આ માટે એમણે પોતે રાજપાટ છોડી ઍકાત જંગલનો આશરો લીધો, પણ મોતને શોધવું અને તેને જીતવું કંઈ સાધારણ વાત છે? આપણે જેમાં ૧૭૦ ચક્રવર્તી ભરતદેવ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
