________________
થંભી ગઈ. પાષાણમાંથી માનવમૂર્તિઓ પ્રગટે એમ એ શિલાઓ આપમેળે ઊભી થઈ. જોયું તો શ્યામ દેહવાળા માનવો : બે હતા દેવ; બે હતા માનવ. ચારે દોડ્યા, ચક્રવર્તીના ચરણમાં પડીને, નમીને બોલ્યા : 'હે માનવશ્રેષ્ઠ ! તમારો ક્રોધ સંહરો !”
‘તમે કોણ છો ?” ભરતદેવના શબ્દોમાં પણ જ્વાળાઓ હતી. પગની છેલ્લી આંગળીના મારથી પણ માણસ મરી જાય એટલી શક્તિ ચક્રવર્તીના દેહમાં અત્યારે જાગી હતી.
અમે કાલમુખ ને મેઘમુખ નામના દેવો છીએ. અમે આપની શક્તિ ન જાણી. હે સ્વામી! અમે હવે આપથી ખરીદાયેલા આપના દાસ છીએ ! અમને કંઈક સારું કરવાની આજ્ઞા આપો !”
અને આ બે કોણ છે?’ સેનાપતિ જયકુમારે ક્રોધાવેશમાં પૂછ્યું. એનું ખડગ સાહ્યું રહેતું નહોતું. ચક્રવર્તી મહારાજ સામે ઊભા ન હોત તો, એ આટલા સવાલ-જવાબની તક આપ્યા વગર જ ખડગ ચલાવી દેત, એટલો કોપ એના દિલમાં વ્યાપી ગયો હતો.
અમે આ પ્રદેશના બે પ્લેચ્છ રાજાઓ છીએ : ચિલાત ને આવર્તક !”
કૂર ને કપટી મ્લેચ્છો ! રે સ્વામી ! આજ્ઞા આપો સજા કરવાની. અબઘડી એમનાં મસ્તક અલગ કરી નાખું! ન પાપી રહેશે, ન પાપ રહેશે. ધરાનો ભાર હળવો થશે.' જયકુમારનું ખડગ ચમકારા કરી રહ્યું.
દિશાઓ પરથી વાદળના શ્યામ પડદા દૂર થતા હતા. દૂર દૂર સૂરજ કોર કાઢી રહ્યો હતો. આછાં અજવાળાં વચ્ચે વરસાદની ધારા પણ ધીમી પડતી હતી; ને એ બધું તો ઠીક, પણ મહાસાગર સમા બનેલા મેદાનમાંનાં જળ જાણે પૃથ્વીમાં સમાઈ જવા ચાલ્યાં હતાં. પૃથ્વી કોરી પડતી હતી.
“માણસને ત્રાસ આપવો એ સાચી સજા નથી. સજામાં તો એવું શિક્ષણ હોવું ઘટે કે જેથી માણસ સુધરે. આ ચારેનો ન્યાય કાલે થશે. ચક્રવર્તીએ કહ્યું.
ન્યાય જ્યારે કરવો હોય ત્યારે કરજો મહારાજ ! અમે તો આપની ચરણરજ બન્યા છીએ, આપના દ્રીત દાસ થયા છીએ. પણ કૃપા કરી આપનું ચક્ર પાછું સંહરી લો! નહિ તો આ પ્રદેશના પહાડ મૃણમય બની જશે ને માણસ પણ મૃણમય બની જશે. એ મિશ્રણમાંથી ફરી રચના દુસ્તર થશે,” બંને સ્વેચ્છ રાજાઓએ કરગરતાં કહ્યું. ૧૩૦ ચક્રવર્તી ભરતદેવ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
