________________
વાત કરનારી પળવાર થોભી ને વળી પાછી વાતે વળગી; આવી વાતો કરતાં જાણે એને થાક જ નહોતો લાગતો :
“અમ વિયોગણોની એ રાત અમારી ઊગી. રે, જેના વિના ઘડી ભર ચેન ન પડે, એનું નામ જાણવાની વળી ઘેલછા કેવી ? દેહ પ્રાણને પૂછે છે, તારું નામ શું ? એ તો હૈયું ધબકારા મારે એટલે આપોઆપ સમજાય, કે દેહી આવ્યો ! અમે નક્કી કર્યું કે હવે એનું નામ ન પૂછવું! અરે, સાકરના નામનું આપણે શું કામ ? ગરજ તો ગળપણથી જ છે ને!” વાત કરનારી સુંદરીના શબ્દોમાં એટલી શ્રદ્ધા ગુંજતી હતી, કે એના કથનમાં શંકાની વાદળી ઊઠવી જ અસંભવિત હતી.
ઘેલા લોકોની દુનિયા અજબ હોય છે. ડાહ્યાનું ડહાપણ ત્યાં ચાલતું નથી. કદાચ એ એમ કહે કે આ દશ્ય જગત સત્ય નહિ પણ મિથ્યા છે, તો સુષેણ જેવા વાસ્તવવાદીને પણ એને મિથ્યા જ કહેવું પડે, આ નરી આંખે દેખાય એ અસત્ય ને અમે પ્રેમની આંખે જોઈએ એ સાચું, તો સેનાપતિ જેવા સેનાપતિને પણ એ જ સાચું કહેવું પડે ?
આપણે કહીએ કે એક પુરુષ તે એક વ્યક્તિ, એક વ્યક્તિ એક કાળે બે વ્યક્તિ થઈને જુદે જુદે સ્થળે રહેતી બે પ્રિયતમાઓને રીઝવી ન શકે, પણ જો એ ઘેલા લોકો કહે કે જો એક જ સૂર્યનું અનેક વસ્તુઓમાં એકસરખું પ્રતિબિંબ પડી શકે, તો પછી એક રસિયો અનેક રસિકાઓને કાં ન રીઝવી શકે ? – તો પ્રશ્નકારે નિરુત્તર જ રહેવું પડે. વિદ્વાનો, તર્કશાસ્ત્રીઓ, માનસશાસ્ત્રીઓથી ન સમજાય તેવો આ કોયડો હતો. સેનાપતિ સુષેણે પણ આ સામાન્ય કોયડાના ઉકેલમાં પોતાની અશક્તિ નીરખી, માત્ર આગળ પ્રશ્ન કર્યો : ‘પછી એનું નામ તમને જાણવા ન મળ્યું, ખરું ને ?'
મળ્યું! એ જ ખૂબી છે ને અમારી દુનિયાની ! દૂધ હતું ત્યાં સુધી તો માત્ર મિષ્ટ જ હતું, પણ એમાં વિજાતીય દ્રવ્ય મળ્યું કે સુંદર ખટમીઠું દહીં બન્યું. વળી એ દહીંને પ્રચંડ રવૈયો લઈ ને છુંદેશૃંદા કરનારા પણ નીકળી આવ્યા. એ બહાદુરોએ દહીંને પાણી પાણી કરી નાખ્યું. છંદજીંદા કરનારને ગર્વ વ્યાપ્યો કે બસ, હવે બરાબર વિજય મેળવ્યો! પણ એ ભલા માણસોને પ્રેમની સૃષ્ટિનો શો ખ્યાલ ! અહીં તો પોતાનું મસ્તક કાપીને ભૂમિ પર મૂકનારનું જ મસ્તક સલામત રહે. દહીંની સૃષ્ટિને નષ્ટભ્રષ્ટ કરનારે ગર્વથી એ જળમાં હાથ નાખ્યો,. તો એકાએક નવનીત હાથ આવ્યું. પ્રેમની સૃષ્ટિમાં આમ વિજયી
સહસ કમલિનીઓનો એક સ્વામી ૧૪૧
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
