________________
આપીને ખેડૂત જેમ બીજ વાવી દે ને પછી કેટલાક દિવસ નિશ્ચિંત થઈ બેસે, એમ બીજવપન જેટલો કાળ નિશ્ચિંતતાથી ત્યાં ગાળી ભરતદેવ આગળ વધ્યા.
સિંધુ, સાગરની સખી જેવી નદી હતી. સહુ એને સિંધુસાગર કહેતા. આ મહાનદીના દક્ષિણ તટે પડાવ નાખતા નાખતા ભરતદેવ ઠેઠ ભરતાર્ધની મધ્યમાં સીમાબંધ તરીકે રહેલા વૈતાઢ્ય પર્વતની તળેટીમાં આવી પહોંચ્યા. માર્ગમાં સર્વ સ્થળે ભરતશાસનનો જયજયકાર પ્રવર્તો.
ઉત્તર ભરતખંડ અહીંથી શરૂ થતો હતો. દક્ષિણ ભરતખંડ તો જિતાઈ ગયો હતો. પરિસ્થિતિ પણ પરાક્રમી નરના ચરણને હમેશાં ચૂમતી હોય છે.
સાવ અજાણ્યા આ પ્રદેશમાં ખુદ સિંધુ નદીના અધિદેવે ને વૈતાઢ્ય પર્વતની ઉપત્યકાના સ્વામીએ અનેક ચિત્રવિચિત્ર ભેટોથી એમનું સ્વાગત કર્યું. ભરતદેવે પોતાની નીતિ મુજબ તેમનું સ્વાગત કરી, તેમને સત્કારી, ત્યાં પોતાનું શાસન પ્રવર્તાવ્યું.
પૂર્વ અને પશ્ચિમના બે સમુદ્રોને અવગાહીને ઊભેલો વૈતાઢ્ય પર્વત અહીં ઊંચે આભને ટેકો દઈને ઊભો હતો. માનવી તો શું, કોઈ પંખીરાજને પણ એનો પાર પામવો અશક્ય હતો. ઉત્તર ભરત અને દક્ષિણ ભરતને વિભાજિત કરનારો એ પર્વત હતો. બે સીમાનો એ ચોકીદાર હતો.
આ દુર્ભેદ્ય વૈતાઢ્ય પર્વત એક અચિંત્ય મહિમા લઈને ખડો હતો. વિદ્યાધરો કે દેવો સિવાય એને કોઈ ભેદી શકતું નહોતું. આજ સુધી કોઈ માનવે એને ભેદવાનો પ્રયાસ સુધ્ધાં કર્યો જાણવામાં નહોતો. છતાં ભરતદેવનો નિશ્ચય હતો કે વૈતાઢ્ય પર્વત ભેદીને એને પાર વસતી દુનિયાનો અવશ્ય પરિચય કરવો ; ભરતશાસન ત્યાં પણ પ્રવર્તાવવું.
અલબત્ત, આ કાર્ય કંઈ સહસાધ્ય નહોતું. પણ કાર્ય કઠિન હોય તો ન કરવું એવી વૃત્તિ વીર પુરુષોની હોતી નથી. કઠિનતમ કાર્યોમાં જ શક્તિના સ્ફુલિંગ ઝગારા મારતા જોવા મળે છે. ભરતદેવનો નિશ્ચય અટલ હતો. એમના નિશ્ચયની રેખા વજની હતી. કાર્ય કપરું બને તેમ નિશ્ચય વધુ અફર બનતો.
વૈતાઢ્ય પર્વતની તળેટીમાં ભરતસેનાએ પડાવ નાખ્યો. વાર્ધકીરત્ને ત્યાં જોતજોતાંમાં બીજી અયોધ્યાનગરી ખડી કરી દીધી. આ પ્રદેશના અધિપતિ કૃતમાલદેવે એમની સુકીર્તિ, એમનું સામર્થ્ય ને એમની સેના નિહાળી, ભરતશાસન સ્વીકારી, તેમને અનેક પ્રકારની માહિતી આપી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
ઉત્તરાખંડ : ૯૧
www.jainelibrary.org
