________________
૫૭૪
વગેરે
બંદરી આયાત નિકાસ નહિવત છે.
દેશની આયાત : સીમેન્ટ, પત્થર, બાંધકામને સામાન, રસાયણ, પરદેશી આયાત : ખાતર રસ ય
ખાતર, શણીઆ, કાથી, મીઠું, ડુંગળી, કઠોળ, પરદેશી નિકાશ : કાથીના રેસા, લોખંડ, ખનીજ, તમાકુ
નાળીએર, મશીનરી, હાર્ડવેર, પોલાદ, કોલસે,
ખનીજતેલ, ઈમારતી લાકડું, કપાસીઆ, વગેરે.
લાકડાને માવો, ખજુર વગેરે ૧૨ તામીલનાડુના અન્ય બંદરે, ( આયાત : ૨૩૩૫૦૪ પરદેશથી આયાત : ખાતર, રસાયણ, અનાજ, ખજુર, મશીનરી, ટન નિકાસ : ૧૮૩૯૯૩ ટન)
લાકડા ભાવો વગેરે બદરી આયાત : કેલ, મીઠું, નળીયા વગેરે પરદેશી આયાત : ખાતર, રસાયણ વગેરે
દેશમાં નિકાસ: સીમેન્ટ, માટી, કલીન્કર, ચૂનો, ચૂનાના પત્થરો દેશી નિકાસ : સીમેન્ટ
ખાતર, રસાયણો, રૂ, મીઠ, ડુંગળી, માછલી,
ભંગાર, હાર્ડવેર, બેડવેર, બેકસાઈટ, ચીડી, પરદેશી નિકાસ : ડુંગળી, મરચું, લાદની બનાવટ, લેખંડ
ખનીજ, તેલની બનાવટો, મગફળીનું તેલ, ધાતુ; ઈલનાઈટરેતી; બીડી પત્તા
કપાસીઆ, મગફળી, બળ, ઈમારતી લાકડું ૧૩ કેરાલાના અન્ય બંદર : (આયાત : ૨૯૯૧૬૭ ટન)
(નિકાસ : ૧૮૦૬ ૦૯ ટન) પરદેશમાં નિકાસ: સીમેન્ટ, હાડકા ૩, ઉન, મીઠું ડુંગળી, લેખંડ, દેશી આયાત : નળીયા, રૂ, અનાજ, મીઠું, પાન, ખજુર,
બોકસાઇટ, ખનીજ, તેલની બનાવટો, મગફળી, નાળીએર, ઈમારતી લાકડું વગેરે
મગફળીનું તેલ, એરંડીયું, બળ, ઈમારતી લાકડું પરદેશી આયાત : અનાજ, કાજુ, ખજુર વગેરે.
નીચે લીટી કરેલ આયાત નિકાસ સૌથી વધારે છે. ખરેખર દેશી નિકાસ : સીમેન્ટ, નળીયા, કાથી, અનાજ, કોપરા. શોચનીય બીના છે કે ભારત ખાતરના રસાય, લાખણ્ડ, ધાતુ,
નાળીએર, કોફી, કોપરેલ, ઇમારતી લાકડુ, અને કુડતેલ નિકાસ કરે છે. અને તૈયાર ખાતર, લેખંડ ખનીજ, પરદેશી નિકાસ : કાથી, સાદડી, મરી, આદુ, આમલી, કાજુ, તેલ આયાત કરેલ લેખંડ, ઈમારતી લાકડું વગેરે
સમગ્ર રીતે જોતાં ગુજરાતના અન્ય બંદરે આયાત નિકાસ મટી ૧૪ માયસોરના અન્ય બંદર : (આયાત : ૬૨૨૯૭ ટન) કરે છે. જ્યારે મુખ્ય બદરામાં મુ બઈ આયાત નિકાસ | ( નિકાસ : ૫૮૮૮૯૭ ટન).
છે. કુલ માલની હેરફેરના ૬% ગુજરાતના નાના બંદરે (કંડલા દેશી આયાત : નળીઆ, સીમેન્ટ, આસ્ફાલ્ટ, મીઠું, અનાજ,
સિવાય) કરે છે, તો મુખ્ય બંદરો ના માલની હેરફેરના ૩૧% હાર્ડવેર વગેરે
ફેરફાર એટલું મુંબઈ બંદર રરે છે. જે કુલ માલની હેરફેરના પરદેશથી આયાત : ખાતર
૨૫% જેટલું છે. તે અન્ય બંદરો વચ્ચે માલની હેરફેરના ૪૪.
હેરફેર ગુજરાતના બંદરો કરે છે. આમ ભાલની હેરફેરમાં મુખ્ય દેશમાં નિકાસ : નળીઆ, બાંધકામને સામાન, માછલી, મીઠું,
બંદરોમાં મુંબઈ અને અન્ય બંદરોમાં ગુજરાત મોખરે છે. ભારત બળતણ, ઈમારતી લાકડું વગેરે
માયા દીઠ પરદેશથી પ૩૦ કિલોગ્રામની આયાત કહે છે. અને ૪૫૦ પરદેશમાં નિકાસ : ખનીજ લેખંડ, મેંગેનીઝ વગેરે
કિલોગ્રામની નિકાસ કરે છે. જ્યારે બંદરની હેરફેરમાં માથાદીઠ ૧૫ મહારાષ્ટ્રના અન્ય બંદરો : ( આયાત ૧૫૬ ૫૭૨ ૧૫ર
- ૧૫ર કિલોગ્રામ આયાત અને ૧૩૬ કિલોગ્રામ નિકાસ કરે છે. ટન) (નિકાસ : ૭૧૧૮૪૫ ટન),
ભારતના બંદરો ઉપર પેસેનજર ટ્રાફીક: રેલ્વે, બસ, દેશીની આયાત : બાંધકામને સામાન, મીઠું, માછલી, નાળીએર, વિમાન વગેરે મુસાફરીના સાધનો જેવુંજ સ્ટીમર મુસાફરીનું સાધન ઈમારતી લાકડું
છે. પરદેશે કરતા ભારત તેને ઘણે ઓછો લાભ લે છે. ભારતના પરદેશથી આયાત : નહિવત છે.
મુખ્ય ૮ બંદરે વચ્ચે કુલ પેસેન્જરની હેરફેર ૧૯૬૭ – ૬૮ માં દેશમાં નિકાસ : બાંધકામને સામાન, પથર, મીઠું, અનાજ, ૧૫૬૮૨૯ ની હતી. જે ૧૯૫૧–પરમાં ૧૮૮૮૭૪ ની હતી. એટલે ઈમારતી લાકડું, માછલી વગેરે
ધીમે ધીમે બંદરી મુસાફરી ઘટતી જાય છે. વાસ્તવીક બંદરી મુસાપરદેશમાં નિકાસ : લેહધાતું, બેકસાઈટ વગેરે
ફરી સરળ, સસ્તી અને આનંદદાયક હોય છે. સરકારે આ બાબત
ઉપર ધ્યાન દેવું ખૂબ જ જરૂરી છે. ભારતના નાના બંદરો ઉપર ૧૬ ગુજરાતના અન્ય બ દ (આયાત ઃ ૧૭૦૭૬ ૫ પેસેન્જર હેરફેર ૧૯૬૭-૬૮ માં ૪૭૬ ૩૧૯ની થઈ હતી. તેમાં
ટન ) ( નિકાસ : ૧૯૨ ૩૭૨૯ ટન ) મહારાષ્ટ્રના બંદરો ઉપર તે ૩૭૭૭૯૭ જેટલી હતી.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org