________________
૭૩૪
ભારતીય અસ્મિતા
બર્મા અને માલે દિપકપમાં ભારતમાં આની એકજ Race જાત જ થાય છે.
The Lynx - અંગ્રેજી નામ લીકસ ગુ. નામ કાશ્મીર પટસલામ શા. નામ Lunx lynx ( Lin).
ત્યાર પછી અંગ્રેજીમાં જેને સોનેરી બિલાડી કહે છે તે આવે આ લીંકસ બીજી બિલાડીઓથી તેની કાનની રચનાથી જુદું છે તેનું શા. નામ Profelis temmineki. Vig ત્યાર પછી પડે છે. કારણ કે તેના કાનની અણુઓ ઉપર લાંબા, ઉભા આવે છે The Leopard Cat ગુ. નામ દિપડા-બિલાડી શા. વાળનાં ગુછ હાથ છે. શાહગુરાથી લૌકસ તેની ટુંકી પુંછડીથી નામ Prionailurus bengaliasis, Kerr ત્યાર પછી આવે છે તરતજ જ તરી આવે છે. ભારતમાં સિંધુખીણના ઉપરના The Fishing cat-માછલીમાર બિલાડી શા. નામ Prion ભાગમાં ગીલજીટમાં લાડાખમાં અને ટિબેટમાં થાય છે. આ જાત ailurus Vivrrinus, Bennett ત્યાર પછી આવે છે આપણી એશિયા અથવા ઉત્તર યુરોપની એક જાત હોય તેવું મનાય છે. The Jungle cat જંગલી બિલાડી શા. નામ Felischaus, વસવાટ બરૂવાળા ઘાસમાં કે ઉંચા ઉગેલા ઘાસમાં રહે છે. ટુંકામાં Guld ત્યાર પછી The Desert Cat રણ બિલાડી શા. નામ તેને વસવાટ માટે ઘા–આવરણું જોઈ એ. સસલાં, મારગેટસ, Felis constantina.
તેતર, ફેઝન્ટસને શિકાર કરે છે. ઘેટાં-બકરાંને પણ શિકાર કરી
નાખે. ઉનાળાની ઋતુમાં લીંકસને ૯૦૦૦ ફીટની ઉંચાઈથી ૧૦૦'. The Carcal આને અંગ્રેજીમાં કેરેકલ કહે છે. ગુજરાતીમાં
ફીટની ઉંચાઈ સુધી રહેલાં જોવા મળે તેની આંખની શક્તિ તેમજ શાહગુરૂ કહે છે. શા. નામ Caracal caracal Muller
સાંભળવાની શક્તિ ખૂબ જ અદ્દભૂત મનાય છે. ગર્ભાધાનકાળ અ ગે સામાન્ય રીતે શહગુસને પહોળું માથું અને લીંકસના જેવા
કશું જ જાણવામાં નથી. બે કે ત્રણ બચ્ચાંને જન્મ આપે છે. ગુછાવાળા કાને હોય છે લીંકસની માફક જ આપણા આગળના
| ગુફાના પિલાણનું ખડકના પિલાણમાં માદા પોતાના બચ્ચાંને રાખે અવય કરતાં પાછળના અવયવો વધારે ઉંચાઈવાળાં હોય છે.
છે. ઓગષ્ટ મહિનામાં અર્ધા મેટાં થઈ ગએલાં લીંકસના બચ્ચાં પરંતુ બાંધાની દષ્ટિએ નાનું અને હળવું. લાંબી પુંછડી અને જોવા મળે છે. ચહેરા ફરતા વાળના ગુચછા હોતા નથી. તેની રૂંવાટી જેકે લીંકસના જેટલી ઘાટી નથી હોતી પણ છતાં મુલાયમ અને ભરાવદાર હોય છે. Pallass Cat, અંગ્રેજી નામ પલાસની બિલાડી. રંગે રતાશ પડતો ભુખરો પછી આછો પીળે અને નીચે શા. નામ Octulobus manul, Pallas. સફેદ. આ પ્રાણી બલુચિસ્તાન, સીંધ અને કચ્છમાં તથા ઉત્તર ને ઉત્તર પશ્ચિમ કરછ રાજ્યની ટેકરીઓમાં તેમ જ સકા પંજાબના કદ પાળેલી બિલાડી જેટલું. ચહેરાને મુખ્ય રંગ રાખડી પ્રદરામાં, રાજપુતાનામાં ઉત્તર પ્રદેશ અને મધ્ય પ્રદેશમાં હોય છે. ગરદન, પીઠ અને તે સિવાયના શરીરને રંગ રૂપેરી અથવા આયન ભારત બહાર આ પ્રાણી ઈરાન મેસ પોટેમીયા. અરબીઆ અને 2. લાડાક અને તિબેટમાંની ભારતની સરહદમાં મધ્ય એશિયાની આફ્રિકા ના ઘણા ખરા ભાગમાં આ પ્રાણીને રક્ષિત પ્રાણીની કક્ષામાં જાતી થાય છે. આ બિલાડી અંગે – તેની જંગલી અવસ્થાની સત્વરે મુકી દેવાની જરૂર છે કારણે ભારતમાંથી તેની હસ્તી ઝડપથી
કઈ ખાસિયત જાણવામાં આવી નથી બંધન અવસ્થામાં આની ઓછી થતી જાય છે. જંગલી અવસ્થામાં શાહગુણ અંગે ખાસ
બીજી જાતો કરતાં તેનું વર્તન તર્જ અલગ પડે છે. તે લોકોના કંઈક જાવામાં આવ્યું નથી. ખાસ તો આ પ્રાણ રણનું ને એવી
જોવા આવનારાઓથી જરાએ ડરતી નથી. અથવા તેમનાથી દૂર નીચી ઝાડીનું પ્રાણી છે. ત્યાં તે પક્ષીઓ, હરણ અને નાનાં સાબર
ભાગવા પણ પ્રયત્ન કરતી નથી. ખુબજ શાંત અને બીજી બિલા - શિકાર કરે છે. એક પ્રસંગે ઉત્તર પ્રદેશના મીરઝાપુર જીલ્લામાં આ
ડીઓની જેમ જરાએ ઘુરકાટ કરતી નથી. તેનું મીંયાઉં – નાના પ્રાણીએ માણસ ઉપર હુમલે કરેલો પણ તે અંગે એવું મનાય છે કુતરા અને ઘુવડના અવા
કુતરા અને ઘુવડના અવાજ – બનેનું મિશ્રણ જેવું હોય છે. કે તેણે અતિ ભૂખના માર્યા તેમ કર્યું હોય. માઈ તેરના ઝમાં
The Cheetah or Hunting Leopard રખાયેલા આવા એક શાહગુરે તેના પિંજરામાં એક મોટો અજગર ઘૂસી આવતાં. તેને મારી નાખેલો ને તેમાંથી થોડોક ભાગ ખાઈ અંગ્રેજી નામ શિકારી દિપડે. ગુજરાતી નામ ચિત્તો. શા. નામ પણ ગયેલું. આ પ્રાણીને પણ ચિત્તાની જેમ ઘણી સહેલાઈથી કેળવી Acingnyx Jubatus Exleben. કદમાં માથા અને શરીર શકાય છે. ને પાળી શકાય છે. આવા તાલીમ પામેલા શાહપુરા નાનાં સાથે ત્રણ ફીટ-પે છડી એક ફૂટથી ઓછી. આજે તો આ પાણીની ભારતના સાબર, સસલાં,લેકડી, પક્ષીઓ, મોર, કુંજડી અને કબુતર ઉપર તૈયાર જંગલમાં હયાતી કે વસવાટ નથી. અત્યારે તે આ ચિત્તા ફકત કરી શકાય. આ પ્રાણીઓ ની રમત ઈરાનમાં ખૂબ રમાય છે. કે જયાં આફ્રિકાના જંગલમાં જ થાય છે. આ ચિત્તા ઉપર તે એટલું એને માટે કહેવાય છે કે દશ કે પંદરના જથમાં ચરતાં પારેવા બધું સાહિત્ય ને હકિકત છે કે તે અંગે એક સ્વતંત્ર પુસ્તક ઉપર જે છોડવામાં આવે તો – ઘેરે ઉડી જાય તે પહેલાં લખી શકાય. આજ ચિતાઓ એક કાળે ભારતના રજવાડામાં બહુ જ દસ-પંદર પારેવાંનો શિકાર કરી નાખે છે. આ માટે તેની આંખ અગત્યનું સ્થાન ધરાવતા હતા. એટલે કે રાજા મહારાજાએ આ ને પગોની ચપળતાને આભારી છે શાહપુરા ચિત્તાને વધારે મળતું ચિત્તાને આફ્રિકાથી પકડી મંગાવીને તેની પાસે હરણ વગેરેને આવે છે. આની ગર્ભાધાનઋતુ માટે પણ ખાસ કાંઈ જાણવામાં શિકાર કરાવવાના મર્દાની ખેલ માટે પળાતા ને તેને તાલીમ આપવા નથી આવ્યું.
ખાસ માણસોને સ્ટાફ કવામાં આવતો. આ ચિત્તા 'પાળવાને
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org
