________________
ભારતીય અસ્મિતા
બાનું મંદિર છે.
આ ગામમાં શિવજીના અવતાર ખ?. હાથી પાસે આવેલ ;
ખંડેબા–
પણ નર્મદાકાંઠે ઘણા ઘાટ છે. અજમેર ખંડવા લાઈન પર બડવા
હાથી પાસે આવેલ મહેશ્વર પ્રાચીન કાળની માહિતી સાગર જિલ્લામાં બડીદેવરી ગામમાં શિવજીના અવતાર ખંડે- (માહિકમતી) નગરી છે જે કાર્તવીર્ય સહસ્ત્રાર્જુનનું નગર હતું. બાનું મંદિર છે. ચંપાષછીના દિવસે મંદિર સામે સાડાત્રણ હ.૨ લાંબા, શ્રી શંકરાચાર્યું અહી જ પ્રસિદ્ધ મીમાંસક-મંડન મિશ્ર સામે શાસ્ત્રીય સવા હાથ પહોળા અને એક હાથ ઉંડા ખાડામાં એક ગાડી લે. આ સિવાય ૪ કેરેવર અથવા અમલેશ્વરનું પ્રસિદ્ધ જાતિલાકડાં સળગાવી તેના લાલચળ અંગારા પર માણસે ચાલે છે
લિંગ અજમેર ખંડવા લાઈન પર આવેલ છે. છતાં તેમને કંઈ હાની થતી નથી.
નાસિક-યંબક:ઉજજૈન
નાસિક ચુંબક ભારતનાં મુખ્ય તીર્થોમાં ગણાય છે. નાસિક સિમાનદીને કાંઠે આવેલ ઉજજૈન રાજા વિક્રમાદિત્ય સાથે અને
પાસે પંચવટીમાં ભગવાન રામ સીતા અને લક્ષ્મણ સાથે પંચવટીમાં મહાકવિ કાલીદાસ સાથે સંકળાયેલ છે. મહાકવિએ મેઘદૂતમાં રહેલા. યંબકેશ્વર બાર જયોતિર્લિંગમાં એક છે. અહી રાવ આ નગરીનું ભવ્ય વર્ણન આપ્યું છે. પ્રાચીન ભારતનું
સીતાજીનું હરણ કરેલું ગોદાવરી જેવી મુખ્ય પવિત્ર નદીને ઉદ્ભવ આ સાંસ્કૃતિક નગર છે. બાર જ્યોતિર્લિંગમાંથી ભગવાન મહાકાલ પણ અહી થાય છે. દર બાર વર્ષે ગુરુ સિંહસ્થ થાય ત્યારે કે - અહીં વિરાજે છે. વળી હરસિદ્ધમાતાનું મંદિર પણ મુખ્ય શક્તિ
મેળો થાય છે. આ આખું વર્ષ ગોદાવરી સ્નાન મહાપવિત્ર મનાય પીઠોમાનું એક ગણાય છે. આ ઉપરાંત ભર્તુહરિગુફા, કાલભૈરવે છે. નાસિક પંચવટી એકજ નગર છે. વચ્ચે ગોદાવરી વહે છે. સિદ્ધવટ ગોપાલ મંદિર વગેરે પ્રખ્યાત છે. શ્રી કૃષ્ણ સુદામાજી
પંચવટી માં ગોદાવરી સ્નાનને ખૂબ મહિમા છે. ગોદાવરી સાથે અહીં સાંદિપનીના આશ્રમમાં ભણેલા. ભગવાન મહાવીરે
માં રામકુંડ, સીતાકુડ, લમણકુંડ વગેરે તીર્થો છે. યંબકેશ્વર અહીંના સ્મશાનમાં તપશ્ચર્યા કરેલી. શ્રુતકેવલી, ભદ્રબાહુ સ્વામી
પાસેના કુશાવર્ત પાસે મહારાષ્ટ્રના સંત નિટરિનાથની સમાધિ છે. પણ અહીં પધારેલા.
નાસિકથી ૨૪ માઈલ પર સપ્તશૃંગ પર્વત છે તે પ્રણાવનું અર્ધચંપારણ્ય:
માત્રા સ્વરૂપ મનાય છે. અહીં સુરથરાજા અને સમાધિવેશ્ય પર
ભગવતીની કૃપા ઉતરેલી. પુષ્ટીમાર્ગ પ્રવર્તક મહાપ્રભુ શ્રી વલ્લભાચાર્યજીનું અહીં પ્રાદુર્ભાવ થયેલા. આ સ્થળ રાયપુરથી નવાપરે રેડ થઈને સાત માઈલ રાવ
રાયગઢઃપર છે. વિષ્ણુને માટે આ સ્થળ અત્યંત પવિત્ર અને શ્રી વ્રજધામ
કાંકણુને કુલાબી જિલ્લામાં સહ્યાદ્રિ શિખર પર એક કિટલે જેવું જ ગણાય છે
છે તે રાયગઢ. અહીં શિવાજી મહારાજની સમાધિ છે. અહીં અમરકંટક અને અન્ય નમદા તીર્થો - ગંગા સરોવર છે. તેના ઇશાનખૂણામાં શિવાજી મહારાજના
આરાધ્ય ભવાનીનું મંદિર છે. નર્મદા ઉભયતટ પાવની છે. બીજી નદીએ અમુક જ ક્ષેત્ર : વિશેષમાં પવિત્ર ગણાય છે. પણ નર્મદા સર્વત્ર ૫ વત્ર છે. પુરુરવા
કોપરગાંઅથવા હિરણ્યતાના તપથી નર્મદાજી પૃથ્વી પર પધાર્યા. નર્મદામાં ધોંડ મનમાડ લાઈન પર મનમાડથી ૨૬ માઈલ પર કોપરગમે ત્યાં સ્નાન કરવાથી સે જન્મનું પાપ નાશ પામે છે. નદી- ગાંવ છે. ગામની બહાર શકે સ્વર મહાદેવનું મંદિર છે. અહીં ઓમાં પરિક્રમા માત્ર નર્મદાની જ થાય છે. શ્રી નર્મદાજી મકલ શક્રાચાર્યજીનો આશ્રમ હ પાસે દેવયાનીનું મંદિર છે. પર્વત પર અમરકંટકથી નીકળ્યા છે. અગિયાર ખૂણાના કુંડમાં પશ્ચિમે આવેલા ગેમુખમાંથી નર્મદાજીનું જળ પડયા કરે છે. આ
શિરડીસ્થળને કટિ તીર્થ કુડ કહે છે. ત્યાંથી ઉત્તરે નર્મદેશ્વર અને અમર
દર ભગવાનના અવતારરૂપ મનાયેલ પ્રસિદ્ધ સંત શ્રી સાઈ કંટકેશ્વરનાં મંદિરે છે. ત્યાંથી અર્ધા માઈલ પર માઠેય આ મ
બાબાની આ ભૂમિ આજે મોટું તીર્થધામ છે. શ્રી સાઈબાબાના છે. એ જ નમદા તટ પર દેવગાંવ ગામમાં બઢનેર સ ગમ પર અહીં લીમડા નીચે પ્રથમ દર્શન મહાળસા પતિને થયેલા. દારકાજમદગિન આશ્રમ છે. મ ડલા નામના પ્રસિદ્ધ શહેર પાસે સહસ્ત્ર- મા નામની મસ્જિદમાં શ્રા સાઈબાબા ધણી રાખીને બેસતા. ધારે છે જ્યાં નર્મદાજી અનેક ધારાઓમાં વિભક્ત થવાથી સ્થળ તેમો હિંદ મહિલાને એક કરવાના પ્રયત્નો કર્યા શ્રી સાઈબાબાનું પ્રાકૃતિક સૌંદર્યની દષ્ટિએ મહત્વનું છે. ગોપાલપુરથી ત્રણ માઈલ સમાધિ મંદિર આજે ચમત્કારી સ્થાન મનાય છે. પર ભેડાઘાટ છે ત્યાં મહર્ષિ ભૃગુએ તપશ્ચર્યા કરેલી જબલપુરથી ઈટારસી જતાં કરેલીથી નવ માઇલ પર બ્રહ્માંડઘાટ છે. બ્રહ્માંડઘાટથી ભાભરા કર ભલા થોડે દૂર નર્મદાજીની બેધારાઓ વચ્ચે એક દીપ છે ત્યાં એક પર્વત પરથી સહ્યાદિના ડાકિની નામના શિખર પર ભીમશંકર મહાદેવ નર્મદાજી પડતાં ઘણા કુંડ બન્યા છે. હાશંગાબાદમાં બાર લિંગમાં એક ગણાય છે. મંદિર કલાપૂર્ણ છે પથર્ડ
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
