________________
વિધ
દેશમાં સહેલાઈથી ફેલાવવામાં પણ આ પક્ષીએ જ જવાબદાર મનાય છે. તેથી તેને તે રીતના અભ્યાસ પણ કરાય છે. પક્ષીનુ પ્રથમ પાલન અયવા માનવ જાતે પ્રથમ કયું પક્ષી પાળ્યુ હો :
Jain Education International
આ તંત્ર ને ચોક્કસ કરી શકાય નિહૈ કે મધ્યે કયું પક્ષી પ્રથમ પાળેલું તથા તેણે કયારથી પક્ષી પાળવાનું શરૂ કર્યું હશે. છતાં તેણે નીચેના કારા માટે પક્ષીઓ પાળવાનું શરૂ ર્ક્યુ હરો. દા. ત. પાપાપુગમાં મનુષ્ય પોતાના શિકાર પથ્થરના ઢચિયારી કરતા હતા ત્યાર પછી પેાતાના ખોરાક મેળવવામાં પક્ષીઓની મદદથી અન્ય પ્રાણી કે પક્ષીના શિકાર કરાવી. તે રીતે પોતાના
ખારાક મેળવવા કે પછી Birds of Par dise જેવાં અદ્દભૂત રંગબેરંગી પી છાવાળા પક્ષીઓનાં પીંછાને આભુષણ માટે ઉપયોગમાં લેવા પાળવાનું શ કયું" ય કે પછી તેનાં મધુર ગીત-ભાતમાં સગીત માટે કે પછી તે મનુષ્ય જેવી ખેલી ખેલીશકે તે તેના ત્રા ભી અવાજેનુ આર્બેહુબ અનુકરણ કરી શકે તે માટે કે પછી પક્ષીઓને સામસામા લડાઇ લડાવવાના શોખ માટે કે ગમે તે કારણ માટે માનવજાતે પણીઓને પાળવાનું શરૂ કર્યું છે. એટલે તા. ખરું ઘણાં ખરાં મોઢાં ચહેરામાં -ગાડતા ડાય છે ત્યાં
જીવતાં પક્ષીઓને રાખવામાં આવે છે.
પક્ષીશાસ્ત્ર અને તેનું વર્ગીકરણ :
-
વૈજ્ઞાનિકોએ સમગ્ર સૃષ્ટિના બે વિભાગા કર્યાં છે. એક વિભાગ એટલે સજીવ–ચેતનવાળી સૃષ્ટિ અને બીજે વિભાગ એટલે જડ-ચેતન વિનાની .િ તેમાં ચેતનામાં સુષ્ટિને વૈજ્ઞાનિકો સ-વ ષ્ટિ કહે છે. જેને anom Animal Kingdom પ્રાણીજગત કહે છે. આ પ્રાણિ જગતને નીચે પ્રમાાંધવાની હું મે થી એગઢ ય છે અને વર્ષાઋતુ દર્મિયાન વિભાગોમાં હુંચ્યું છે?—
દમાં પારેવા કરતાં સહેજ મોટું - માય કાળ માથા ભાગના રંગ એશ ગ્રે બાકીના ભાગ, ગરદન અને છાતીના રાખાડી તે સિવાય બધા ભાગ કાળા આ કાગડાને દેશી કાગડા શુ કહા છે. આ પો પર પરનું બહુજ નણીનુ પણી છે. ભારતમાં ઠંડી જગ્યાએ આ કાગડા થાય છે. આ પક્ષીની માળા
માળા
ધણુંખરૂં, ચારથી છ આછા ભુરા રંગથી લીલાશ પડતા રંગના ઈંડા મુકે છે. સામાન્ય રીતે તેઓ ઝાડમાં માળેા બાંધે છે. પરન્તુ તારના થાંભલા ઉપર પણ તેના માળા નજરે પડે એ અવાભાવિક નથી. કાગઢાળા માળા બાંધવા માટે કરીજ વસ્તુઓના ઉપયાગ मुरे છે. રીતે પણ સામાન્ય ઝડનાં કયારેક તીરખાંના માળે બાંધે છે વેબ લેખડના જાડા નાના સળીયાના બનાવે છે. નર તથા માદા બન્ને માળા બાંધવાની; ઈંડાને સેવવાની તથા બચ્ચાને ઉછેરવાની કામગીરી કરે છે. પક્ષી માત્રને પોતાની ખુદ્ધેયી છેતરી જાતા આ કાગડા કુદરતની એવી કઇ કરામત હશે કે તે કાયલથી અપસ્ય છેતરાઈ જાય છે. કાગડાની આંખ માટે એ નોંધવું ફરી છે કે કેટલાક લેકા કાગડાની આંખને એક જ ડાળેા હોય છે તેવુ માને છે. પરંતુ મા ક્તિ ભારી છે. કાગડાને બન્ને આંખોમાં જુદા જુદા જ હોય છે. નાવે કે એકા અને મધ્યમાં કુવે છે.
જગત
Animal Kingdom 2000 Phylum Class Sub-Class Order
-
સમુદાય
શ
વંશ શાખા વગ
Sub-Order વર્ગ –શાખા
Group - યુક્
Tribe ગણુ Section વિભાગમાં
Family - કુળ Sub-Family – કુળ શાખા
Genus ગાત્ર Species જાતિ–યેાની
-
૭૪૯
આ ઉપરનું વર્ગીકરણ જૈતાં વૈજ્ઞાનિકો એ પણએને ઉષ્ણ બાદીવાળાં કરા રાજુ ધરાવનાર પ્રાણી સમુદાય ( Phylum-માં એ Css') Avs માં મુકયાં છે. પણ વશની બે શાખાઓ એક શાખા તે પ્રાગવયસ Archaeornithes આર્કિઓર્નિયીસ શાખા છે. આજે આ શાખાના પક્ષીએ નાશ પામ્યા છે. બીજી શાખા તે અર્વાંગયસ Neornithes નિએનિથીસ શાખા છે. આ શાખામાં પાછા બે વિભાગ માં પડેલા વિભગ પુરાણ હતું
Paleoognanth · પેલીએનાથી વિભાગ છે કે જેમાં શાહમૃગ, કવિ, એવુ વગેરે પાંખ વિનાના પમ ગ્યા છે, જેમાંનાં ભારતમાં થતાં નથી. બીજો વિભાગ Neognanthe અર્વાંગ હતુ નામના છે. તે વિભાગને બીજા પંદર Order વર્ગોમાં વહેંચી નાખ
વામાં આવ્યા છે.
અહિ' આપશે એવાં પશ્ચિમેને પરિચય કરશુ જે સામાન્ય રીતે દશ વેર કે ગામમાં જોવામાં આવતાં ભારતમાં કાગડા તરીકે ઓળખાતાં બે પક્ષીએ છે. (૧) કાષ્ઠા અને (૨) ગીરનારી કાગડી
ય
૧ :-- કાગડા તેને અંગ્રેજીમાં The House Crow કહે છે. તેનું વૈજ્ઞાનિક નામ . Crvus plendens splendes
Vieillot
ભારતમાં કોડા કૈનાલજ એક એવુ શહેર છે કે જ્યાં આ કાગડાની થતી નથી. ખેતુ ઔ ડી, બેઈનબ્રીજ બેચર જણાવે છે.
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
